نقد و بررسی آلبوم های محسن چاووشی متفاوت است ! چون خود او بسیار متفاوت و البته ساختارشکن است .

ده ها و شاید هم صد ها مقاله و مطلب از قول اشخاص گوناگون و رسانه های مختلف با دیدگاه های متنوع و بسیار زیاد درباره او نوشته و گفته شده .

محسن چاووشی به هر حال یک پدیده است . اظهار نظر راجع به آثار ، شخصیت ، تفکر و سایر ویژگیهای او همانطور که عرض کردم بیشتر از حد تصور است .

محسن چاووشی غیر مجاز ترین خواننده مجاز موسیقی ماست .

پرچم سفید ...

این ، نام آلبوم جدید محسن چاووشیست .

اولین تعبیری که پس از شنیدن این اسم به ذهن مخاطب رجوع می کند صلح است .

اکثر قریب به اتفاق مردم می دانند که در جنگ ها پرچم سفید و برافراشته شدن آن بیانگر تسلیم ، آتش بس و به عبارتی اتمام جنگ و دشمنی و آغاز صلح و دوستی بوده و هست و خواهد بود .

محسن چاووشی از نسل جنگ است . جنگی که 8 سال زندگی برایش در آن به گفته خودش با کلی سختی گذشته .

ادای دین او به زادگاهش پیش از این نیز در قالب آهنگهایی نظیر ( نخلای بی سر ، بازار خرمشهر ، نفرین به جنگ و ... ) درباره موضوعاتی که از عروسی و فرهنگ غنی آن سرزمین گرفته تا فرمانده جهان آرا و عاشقای بی مزار و مادرهای داغدار شنیده شده .

و در پرچم سفید ( آهنگ پرچم سفید ) نیز نگاهی اجمالی به خاطراتش در این 8 سال داشته که با ترانه ای ساده ولی زیبا و دلنشین با همان لحن همیشگی و اندوهگینش این بار با حس عجیب و بسیار تاثیرگذار با تمام وجود خوانده .

کاور آلبوم ضعیف است . برای اثبات این حرف همینقدر کافی است که بدانید عکس بزرگ و نه چندان جالب ترانه سرا در آن هست ولی عکس خود خواننده نیست !

در پرچم سفید میشود گفت که محسن چاووشی تقریبا گروهش را تغییر داده و یا به عبارتی غربال کرده و همکارانی که بیشتر مد نظرش بودند کنار خود نگه داشته /

افرادی مثل کوشان حداد ، حسین صفا ، محسن عسگری و تعدادی نوازنده از آلبوم قبل، کنار او باز هم دیده میشوند و افرادی مثل امیر جمال فرد و سینا حجازی به گروه او اضافه شدند و در جمع آوری آلبوم کمک شایانی کردند .

تنظیم ، صدا برداری و میکس و مستر پرچم سفید استاندارد است و ضعف قابل ذکر و یا قابل توجهی ندارد .

و این برای کسی که استودیوی خانگی دارد قابل تحسین است .

امیرجمال فرد که محسن چاووشی به نوعی معرفی کننده او به موسیقی پاپ محسوب می شود از پس وظیفه اش بر آمده و شنونده ها و علاقمندان چاووشی را هم در میکس و مستر آلبوم و هم در تنظیم دو قطعه ای که انجام داده ناامید نکرده .بی نظیر نیست ولی به عنوان اولین کار رسمی خود قابل دفاع است .

سینا حجازی یکی دیگر از همکاران جدید چاووشی در پرچم سفید هست که فضایی نو به فضاهای دیگر خواننده اضافه کرده .

سرآلبومی با تنظیم سینا حجازی وعده آلبومی متفاوت را به مخاطب می دهد .

سینا حجازی سبک ابداعی موسیقایی خودش را میخواسته از صدای چاووشی بیرون بیاورد !

اگر به او و صدایش علاقمند بوده اید اینبار هم لذت میبرید ولی اگر نبودید کمی بعید است خوشتان بیاید .

دو آهنگی که سینا حجازی تنظیم کرده شباهت بی اندازه به آثار خود او دارد ولی نکته جالب این است که ترانه های این دو آهنگ توسط حسین صفا سروده شده .

تغییر فضا تا این حد در ترانه های صفا نشان از ذهن باز و خلاقیت و ذوق این ترانه سرا دارد .

البته به نظر نگارنده این همکاری زیاد هم جالب نیست .

سبکی که حجازی می خواند و یک زمانی محسن نامجو هم یکه تازش بود برای محسن چاووشی کمی توی ذوق می زند .

البته با توجه به شخصیت چاووشی و تفکر کاری او دیدن هر نامی به جای حجازی نیز قابل هضم بود .

چرا که محسن چاووشی ریسک پذیر است و از تکرار بیزار .

پاسخ به این سوال که آیا این سبک و فضا در کارهای آینده چاووشی ادامه داشته داشته و پررنگ تر می شود ویا مثل خیلی از فضاهای تجربه شده ولی شکست خورده چاووشی کنار گذاشته می شود بستگی به عوامل گوناگونی دارد که مهمترینش استقبال مخاطب است .

مثل آلبوم های قبل ، پرچم سفید نیز یکدست نیست و این یک نقطه ضعف بزرگ است .

انگار که از چند آلبوم چند آهنگ را گلچین کنیم و در یک آلبوم قرار دهیم آن هم با ترتیب بد و بی سلیقه .

مثلا سرآلبومی میتوانست آهنگی بهتر باشد ولی نیست !

تعدد تنظیم کننده ها با فضای کاری متفاوت ، ترانه های خوب ولی بیش از حد استعاری کمی به آلبوم ضربه زده ولی در عوض تنظیم احساسی شهاب اکبری ، لحن بیش از همیشه عاصی و خاص البته کنترل شده چاووشی و تنظیم متفاوت کوشان آنها را جبران کرده .

به دلیل همان ریسک پذیری که عرض شد مقایسه این آلبوم با آلبوم های قبلی انصاف نیست .

اوج بی منطقی است اگر خواننده ای را به خاطر مقایسه آثارش با یکدیگر مردود اعلام کنیم .

مخصوصا اگر آن خواننده چاووشی باشد .

این که از او انتظار داشته باشیم که ( مثل قبل بخواند و اینکه چرا نمی خواند ) را جویا شویم و از او گله کنیم که چرا از آن آهنگ های هیت خبری نیست ، بحث دیگری است ولی مقایسه اشتباه است .

چرا که خوانندگی یک مهارت موسیقاییست و در موسیقی به علت وسعت بیش از اندازه هر فضایی ممکن است تجربه شود و بنا به روحیات و خلقیات آن خواننده یا آهنگساز یا نوازنده یا .... روند معمولا نامشخصی را طی کند .

نگاهی به تک تک آهنگ ها :

1) سبکی تازه ، تنظیم جدید ، خوانش نو ، به عنوان سرآلبومی ممکن است کمی توی ذوق مخاطب بخورد مخصوصا قسمت اوج آهنگ ... ، نوازندگی اکتیو امید حاجیلی از نکات مثبت این آهنگ است . البته ناگفته نماند که همیشه چاووشی با خواندن سبکی جدید شنوندگان جدیدی نیز پیدا کرده . به نظر نگارنده اجرای زنده این چنین آهنگی از اجرای استودیویی خیلی بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد . شک نکنید !

2) ملودی و تنظیم قابل هضم کمی شنونده را از بُهت ترک اول بیرون میاورد و به شنیدن ادامه آلبوم ترغیب میکند .شهاب اکبری مثل همیشه حس را بر سایر عناصر تنظیم ارجح دانسته به علاوه اینکه صدا گیری خوبی از خواننده داشته . در این گونه ترانه چاووشی خوب بلد است تک تک واژه هایش را تلفظ کند . ( صبوریم ، بی قراریم ، چقد تلخه ، چقد سخته ، عزیزم و .... ) بم ترین و پایین ترین نت های ادا شده در آلبوم را در این آهنگ از خواننده میشود شنید ! اگر همه کارهای شهاب اکبری را دنبال کرده باشید . شنیدن کلارینت شاید او را به تکرار متهم کند .

3) تنظیم بسیار به روز و کارشده ، ترجیع بند زیبا ،البته تنظیم کننده بیشتر از صدای خواننده به خودنمایی خودش فکر می کرده . ولی در کل چیزی از آن چند آهنگ شلوغ و مدعی حریص در همین سبک و سیاق کم نیاورده است .

4) ترانه نه چندان قوی ، تعابیر تکراری ( شب از جایی شروع میشه که تو چشماتو میبندی {روزبه} ) : چشماتو بستی و باز تاریکیام شروع شد ، تشبیه چشم و زلف یار به ستاره و کهکشان کمی تکراری است .در این هیاهوی ترانه سرایی که هر بی سوادی ترانه مینویسد و میخواند کمی باید بیشتر به انتخاب ها توجه کرد . تنظیم خوب که نشان از پیشرفت چاووشی در این حرفه دارد . آهنگی متوسط که هارمونیکا برگ برنده اش است .

5) آهنگی اکتیو با لحن متفاوت خواننده نسبت به همه آثار پیشین خودش . تنظیم قابل قبول سینا حجازی ، البته احتمالا به مذاق طرفداران پیگیر آثار چاووشی خوش نخواهد آمد چه برسد به شنونده معمولی که زیاد پیگیر آثار چاووشی هم نبوده . نکته قابل ذکری در این آهنگ وجود ندارد . تجربه ای جدید فقط همین .

6) اولین چیزی که از شنیدن این آهنگ برای شنونده ملموس میشود ترانه سنگین و سیاه آن است . ترانه یی متوسط ، تعابیر نه چندان جالب برای یک آلبوم موسیقایی . و البته کمی تکراری که مخاطب پیگیر را یاد ترانه هایی مثل نفرین محسن یگانه می اندازد ( یه بی وفا مثل خودت ریشه هاتو بخشکونه ) و یا ( یکی ساد ه س مثل من همش فکر دیگرون ) که مصرع های اول این دو بیت شده یک بیت از این ترانه : ( یه بی وفا مثل خودت یه صاف و ساده مثل من ) ، ترانه سرا سعی کرده با آوردن واژه هایی چون ( ارّه،بخیه،تیکه پاره دلم،بی آبرو و ...... حال و هوای آثار اولیه چاووشی را دوباره احیا کند . تنظیم جاندار و قوی و البته متفاوت از نکات قابل ذکر این آهنگ است به علاوه نوع خواندن چاووشی که اثبات می کند چرا به او و کارهایش می گویند سیاه و واسوخت !

7) آهنگی که از همان روزهای اول انتشار پرچم سفید خیلی مورد توجه قرار گرفت . ترانه ، تنظیم ، ملودی و البته میکس و مستر که بعید نیست خود کوشان آن را انجام داده باشد ، همه یک پله از کل آلبوم جلوتر هستند . کوشان که هر روز به تجربه موسیقاییش اضافه می شود ( به واسطه همکاری های متعدد با اکثر خواننده های این روز های پاپ ) سبک الکترو را در کارنامه موسیقایی خودش گسترش داده و اینبار رفته سراغ اسلو الکترو ... یک دقیقه و چهل ثانیه ای که بدون کلام در فضایی دیگر و آرپژ وار ما را تا پایان آهنگ همراهی می کند در نوع خود جالب توجه است و لطمه ای به کار نمی زند . شاید کوشان یا شهاب اکبری به این دلیل که بیش از یک کار نداشتند تلاش مضاعفی کردند و سعی کردند تمام قدرت خود را در همان یک اثر به گوش مخاطب برسانند .

8) همیشه آهنگ های هم نام با آلبوم بهترین اثر آن آلبوم مخصوصا در بین آلبوم های چاووشی است . شاید برای همین است که آلبوم ژاکت آهنگی به این نام ندارد ! چرا که آهنگ قابل دفاعی هم نداشت ! ترانه پرچم سفید اگر دکلمه میشد شاید حتی به مراتب از خواندن آن هم تاثیرگذار تر می شد . البته این تاثیرگذاری دور از ذهن نیست چرا که چاووشی قسمتی از زندگیش را خوانده .

به نظر نگارنده ، این آهنگ قابلیت پخش شدن در رسانه ملی را نیز دارد .

شاید دلیل این که هشتمین آهنگ آلبوم ، این آهنگ قرار داده شده بی ربط به 8 سال دفاع مقدس نباشد ! تنظیم محسن چاووشی با نوازندگی شاهرخ پورمیامی از نکات قابل ذکر این اثر است .

واسه پرچم سه رنگ زیر پرچم سفید من هنوز معتقدم باز باید جنگید ...

شاید بتوان این دو بیت را اجتماعی/سیاسی ترین واژه های ادا شده از حنجره چاووشی تا به امروز تلقی کرد .

9) آیا می توان گفت صرف اینکه صدای تار را به یک آهنگ شبه راک اضافه کنیم ، میشود نام آن را تلفیقی گذاشت یا خیر ؟! هنوز هیچ تعریف جامع و کاملی از تلفیق اینچنینی ارائه نشده . با فرض اینکه این آهنگ یک اثر راک تلفیقی است باید بگوییم که شاید برای شنونده ایرانی حتی طرفداران خود چاووشی، ارتباط برقرار کردن با چنین آهنگی زیاد آسان نباشد .نوازندگی و خواندن خواننده ضعف قابل توجهی ندارد ولی ایرانیزه کردن راک و یا هر سبک فرنگی دیگری هنوز به طور کامل و آنچنان که باید در کشور ما جا نیافتاده و پذیرفته نشده .

10) لحنی که طرفداران زیادی دارد ، علاقه خواننده به پاییز ، تنظیم قابل قبول ، ترانه ی خوب از عواملی هستند که باعث شده این آهنگ جزو آهنگ های هیت و پرطرفدار چاووشی در کارنامه موسیقاییش قرار بگیرد . پرچم سفید با این آهنگ ، پایانی خوب را به شنوندگان تقدیم می کند تا شنوندگان را دوباره به شنیدن آلبوم ترغیب کند . من کاسه صبرم این کاسه لبریزه ....

به نظر نگارنده این آلبوم سیر تکاملی و سینوسی چاووشی را متعادل تر کرده و این طور احساس می شود که چاووشی بیش از پیش بالغ شده و دیگر از خواندن آهنگ های عجیب و غریب با تحریرهای شوکه کننده و ملودی های بعضا گوش خراش و ترانه های سطحی و .... خبری نیست .

ریسک پذیری او و اظهار تمایل به تنوع در آثارش یکی از دلایلی است که روز به روز مشهورتر می شود حتی نسبت به کسانی مثل محسن یگانه که موسیقی را همزمان شروع کردند و با وجود ده ها اجرای زنده ولی او همچنان در حال در جا زدن و تکرار خودش است .

پرچم سفید از لحاظ شنیده شدن نسبت به سایر آلبوم های خواننده هنوز نیازمند گذر زمان بیشتری است ولی از لحاظ موسیقایی از همه آثار چاووشی قابل دفاع تر است .

اجرای زنده محسن چاووشی می تواند آن یک نقطه ی تاریک در کارنامه ی این جوان عاشق موسیقی را هم روشن کند .

چاووشی در حد توان و وسع موسیقایی خود سعی کرده اثری استاندارد و قابل قبول را به مخاطبان بسیار زیادش تقدیم کند و بیش از توانش نیز هیچ وقت مدعی نبوده . او معرفی کننده ی بسیاری از مدعیان امروز موسیقی پاپ است که خود بی ادعاست ! برای کسی که بدون هیچ آموزش تئوریک و آکادمیک و فقط با تلاش و همتی خودجوش پا به این عرصه ی پر پیچ و خم گذاشته ، پرچم سفید نقطه عطفی محسوب می شود که البته به دلیل عدم یکدستی و تغییرات متعدد فضا اثری فوق العاده محسوب نمی شود ولی احترام او به مخاطب قابل احترام است و گوش دادن به آلبومش و نظر دادن راجع به آثارش مطمئنا می تواند در ادامه راه کمک شایانی به او کند .

نوشته مهران
از وبلاگ درباره موسیقی
http://moosicema.blogfa.com/
به این متن میشه گفت یک نقد، خوبه انسان یکم منصف باشه. از وبسایت وزین موسیقی ما بخاطر انعکاس تمامی نظرات ممنونم.