استقبال مردم دنیا از خیام خوانی در موسیقی بوشهر؛
محفل خیام خوانی کاملا مردانه است!
موسیقی ما- محسن شريفيان پژوهشگر موسيقي بوشهر ضمن توضيحاتي در خصوص خيامخواني در موسيقي بوشهر، اين نوع از موسيقي را داراي اقبال جهاني دانسته است.
حكيم عمر خيام رياضيدان برجسته دوره پنجم هجري يكي از مشهور ترين شاعران پارسي در عرصه ادبيات جهاني است. شهرت خيام در دوران اخير رباعيات او است كه به نوعي پرده ابهام بر چهره او كشانده است و باعث شده كه او خواسته يا ناخواسته چهرهاي دنيا گريز را به خود بگيرد.
محسن شريفيان پژوهشگر موسيقي بوشهر در گفتوگو با خبرنگار موسيقي فارس در خصوص خيام خواني در موسيقي بوشهر گفت: در موسيقي بوشهر از ديرباز اشعار شاعران ملي همچون مولانا، فردوسي، خيام و نظامي مورد اقبال مردم بوده است. اما رپرتوار ويژه خيام خواني در موسيقي بوشهر كه به آن «خيامي» ميگويند تحقيقاً در ديگر موسيقي نواحي ايران رايج نيست.
وي ادامه داد: در گذشته سختي كار و زندگي مردم بوشهر همواره دم غنيمت شمري را به آنها يادآور ميشده است. براي مثال دريانوردي كه هر لحظه امكان دارد طعمه توفان و موج هاي سهمگين دريا شود و به نوعي از بازگشت خود به ساحل خبري ندارد قدر لحظات را بيشتر ميداند. از همين رو رباعيات خيام چنان با مردم بوشهر عجين شده است كه كمتر شهروند بوشهري را پيدا ميكنيد كه چيزي از خيام و رباعيات او را نداند. اين موضوع حتي در ضربالمثلهاي بوشهري نيز نفوذ يافته است. بوشهريها به كسي كه خيام مسلك باشد ميگويند «طرف خيامه».
اين پژوهشگر موسيقي بوشهر بيان داشت: در بوشهر خوانندگان خواسته يا ناخواسته از رباعيات و اشعار ديگري هم استفاده ميكنند بويژه از اشعار حافظ و سعدي اما بعضي از اين اشعار طوري با اين محفل گره خوردهاند كه انگار خود خيام آنها را سروده است. البته در كنار نفوذ اين اشعار شعرهاي هجو هم وارد شده است كه اين در گذشته كمتر رواج داشته و معمولاً توسط خوانندگان بذله گو خوانده ميشده است.اما در اين ميان آميزگي خيامي با يزلهخواني كه از فرم هاي كهن موسيقي بوشهر است، صبغه بومي به آن داده و به نوعي آن را با موسيقي بوشهر به روز كرده است.
شريفيان ادامه داد: خيامي را بايد جزئي از موسيقي محفلي و خصوصي بوشهر دانست. محفلي كه معمولاً مردانه است! زمان اجراي اين مراسم از نيمههاي شب به بعد است و گاه تا نزديكي سحر به طول ميانجامد. اين زمان بر نوع ملودي خيام و همينگونه سازبندي اين مراسم بيتأثير نبوده است. با اين توضيح خيام خواني نسبت به ديگر موسيقي محلي بوشهر داراي خصوصيات شهري بيشتري است.
سرپرست گروه موسيقي ليان اظهار داشت: محفل خيامي با آواز شروع ميشود و اغلب اشعاري از حافظ را براي اين مقدمه انتخاب ميكنند. اين مقدمه آوازي حداقل از 50 سال پيش رايج بوده است اين آواز از موسيقي رديف ايراني تأثير گرفته و بيشتر در بيات ترك خوانده ميشود.سازهاي اصلي خيام خواني در بوشهر، فلوت و ضرب است اما نواختن ساز ني جفتي هم رايج بوده است. البته بعضيها معتقدند كه همراهي ساز ني جفتي در خيام خواني مرسوم نبوده است. دليل آنها عدم سازگاري محدوده و تناليته ساز ني جفتي با ملودي خيام و همينگونه بلند بودن صداي آن با توجه به ساعت اجراي مراسم است اما دمگرفتن حاضران هم كم از ساز نيست!
شريفيان كه در پروژههاي پژوهشي خود بخش اعظمي را به خيامخواني اختصاص داده در خاتمه خاطر نشان كرد: من تا به حال تلاشهاي زيادي را براي معرفي موسيقي بوشهر انجام دادهام و امروز بسيار خرسندم كه خيامخواني در سطح دنيا از اقبال زيادي برخوردار است.
حكيم عمر خيام رياضيدان برجسته دوره پنجم هجري يكي از مشهور ترين شاعران پارسي در عرصه ادبيات جهاني است. شهرت خيام در دوران اخير رباعيات او است كه به نوعي پرده ابهام بر چهره او كشانده است و باعث شده كه او خواسته يا ناخواسته چهرهاي دنيا گريز را به خود بگيرد.
محسن شريفيان پژوهشگر موسيقي بوشهر در گفتوگو با خبرنگار موسيقي فارس در خصوص خيام خواني در موسيقي بوشهر گفت: در موسيقي بوشهر از ديرباز اشعار شاعران ملي همچون مولانا، فردوسي، خيام و نظامي مورد اقبال مردم بوده است. اما رپرتوار ويژه خيام خواني در موسيقي بوشهر كه به آن «خيامي» ميگويند تحقيقاً در ديگر موسيقي نواحي ايران رايج نيست.
وي ادامه داد: در گذشته سختي كار و زندگي مردم بوشهر همواره دم غنيمت شمري را به آنها يادآور ميشده است. براي مثال دريانوردي كه هر لحظه امكان دارد طعمه توفان و موج هاي سهمگين دريا شود و به نوعي از بازگشت خود به ساحل خبري ندارد قدر لحظات را بيشتر ميداند. از همين رو رباعيات خيام چنان با مردم بوشهر عجين شده است كه كمتر شهروند بوشهري را پيدا ميكنيد كه چيزي از خيام و رباعيات او را نداند. اين موضوع حتي در ضربالمثلهاي بوشهري نيز نفوذ يافته است. بوشهريها به كسي كه خيام مسلك باشد ميگويند «طرف خيامه».
اين پژوهشگر موسيقي بوشهر بيان داشت: در بوشهر خوانندگان خواسته يا ناخواسته از رباعيات و اشعار ديگري هم استفاده ميكنند بويژه از اشعار حافظ و سعدي اما بعضي از اين اشعار طوري با اين محفل گره خوردهاند كه انگار خود خيام آنها را سروده است. البته در كنار نفوذ اين اشعار شعرهاي هجو هم وارد شده است كه اين در گذشته كمتر رواج داشته و معمولاً توسط خوانندگان بذله گو خوانده ميشده است.اما در اين ميان آميزگي خيامي با يزلهخواني كه از فرم هاي كهن موسيقي بوشهر است، صبغه بومي به آن داده و به نوعي آن را با موسيقي بوشهر به روز كرده است.
شريفيان ادامه داد: خيامي را بايد جزئي از موسيقي محفلي و خصوصي بوشهر دانست. محفلي كه معمولاً مردانه است! زمان اجراي اين مراسم از نيمههاي شب به بعد است و گاه تا نزديكي سحر به طول ميانجامد. اين زمان بر نوع ملودي خيام و همينگونه سازبندي اين مراسم بيتأثير نبوده است. با اين توضيح خيام خواني نسبت به ديگر موسيقي محلي بوشهر داراي خصوصيات شهري بيشتري است.
سرپرست گروه موسيقي ليان اظهار داشت: محفل خيامي با آواز شروع ميشود و اغلب اشعاري از حافظ را براي اين مقدمه انتخاب ميكنند. اين مقدمه آوازي حداقل از 50 سال پيش رايج بوده است اين آواز از موسيقي رديف ايراني تأثير گرفته و بيشتر در بيات ترك خوانده ميشود.سازهاي اصلي خيام خواني در بوشهر، فلوت و ضرب است اما نواختن ساز ني جفتي هم رايج بوده است. البته بعضيها معتقدند كه همراهي ساز ني جفتي در خيام خواني مرسوم نبوده است. دليل آنها عدم سازگاري محدوده و تناليته ساز ني جفتي با ملودي خيام و همينگونه بلند بودن صداي آن با توجه به ساعت اجراي مراسم است اما دمگرفتن حاضران هم كم از ساز نيست!
شريفيان كه در پروژههاي پژوهشي خود بخش اعظمي را به خيامخواني اختصاص داده در خاتمه خاطر نشان كرد: من تا به حال تلاشهاي زيادي را براي معرفي موسيقي بوشهر انجام دادهام و امروز بسيار خرسندم كه خيامخواني در سطح دنيا از اقبال زيادي برخوردار است.
منبع:
فارس
تاریخ انتشار : دوشنبه 28 اردیبهشت 1388 - 00:00
افزودن یک دیدگاه جدید