موسیقی ما - آلبوم «باده تویی» از گروه «هم‌آوایان» اسفندماه سال 92 منتشر شد. سماع، مثنوی، سرمست، بداهه‌نوازی سه‌تار، نغمه جان‌سوز، هنگام، باده تویی و بیا تا گل برافشانیم، مجموعه قطعات تشکیل‌دهنده این آلبوم هستند که به تازه‌ترین کنسرت گروه هم‌آوایان به سرپرستی استاد «حسین علیزاده» اختصاص دارد. این کنسرت مهرماه سال 92 در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار شد. آلبوم «باده تویی» شامل یک CD صوتی و یک DVD تصویری است که قطعات بخش موسیقی سنتی کنسرت به همراه بخش‌هایی از پشت صحنه و گالری عکس را در بر می‌گیرد. اشعار «باده تویی» متعلق به مولانا، شهریار، نیما یوشیج و سلمان ساوجی است و پژمان حدادی (تنبک و سازهای کوبه‌ای)، سیامک جهانگیری (نی)، بهنام سامانی (دف و سازهای کوبه‌ای)، نگار بوبان (عود)، پریچهر خواجه (قانون)، رادمان توکلی (تار)، علی بوستان (سه‌تار)، سینا جهان‌آبادی (کمانچه)، سیاوش برهانی (بم‌تار) و محمد انشایی (قیچک)، حسین علیزاده را در این اجرا همراهی کرده‌اند. همچنین محمد معتمدی، پوریا اخواص، راحله برزگری و صبا حسینی به عنوان خواننده در این اجرا حضور دارند. «موسیقی ما» به بهانه انتشار این آلبوم و به منظور واکاوی و تشریح آلبوم «باده تویی» با سه تن از خواننده‌های این اثر موسیقایی گفتگویی تفصیلی انجام داده و در خلال آن، ارائه طراحی آوازها در چنین اثری را مورد بحث قرار داده است:
   
یکی از 4 خواننده گروه هم‌آوایان در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به نحوه قرارگیری خوانندگان در این اجرا به موسیقی ما گفت: «کار هم‌آوایان برای اجرای این کنسرت از مهرماه سال 91 کلید خورد و بنا بود در دو بخش ابوعطا و آذری اجرا شود.» پوریا اخواص که در ابتدا به عنوان تنها خواننده گروه فعالیت می‌کرد، درباره اضافه شدن 3 خواننده دیگر به جمع هم‌آوایان گفت: «در ابتدای این پروژه در گروه هم‌آوایان قیچک می زدم و تک‌خواننده کار بودم. در ادامه و با نزدیک شدن به روزهای اجرا، قرار شد کار به صورت هم‌آوایی اجرا شود. بنابراین در 3-4 ماه باقی‌مانده آقای معتمدی، خانم صبا حسینی و خانم راحله برزگری به گروه ملحق شدند.»
 
خواننده آلبوم «ریشه در خاک» در پاسخ به خبرنگار «موسیقی ما» مبنی بر چگونگی شکل‌گیری هم‌آوایی در این اجرا این‌گونه گفت: «کار 4 خواننده داشت و خطوطی که استاد برای هر کدام از خواننده‌ها نوشته بودند، مجزا و البته پیچیده بود. از سوی دیگر، نواختن قیچک توسط من هم در دستور کار قرار داشت. در نهایت قرار شد در این اجرا من ساز نزنم، چرا که خطوط قیچک با خطوط آوازی متفاوت بودند. غالب کار هم‌آوایی بود و ما 3 خواننده هم‌آوای آواز «محمد معتمدی» بودیم که در این کنسرت بیشتر خطوط سولو متعلق به ایشان بود. از سوی دیگر در کنسرت قبلی از ساز قانون استفاده نشده بود، اما در این اجرا خانم «پریچهر خواجه» به عنوان نوازنده این ساز حضور داشتند.»

این دانش‌آموخته تئوری موسیقی در مکتب «حسین علیزاده» با اعلام این خبر که کار ضبط پارت اول اجرای اخیر هم‌آوایان در اردیبهشت ماه به پایان می‌رسد افزود: «این پارت که بخش آذری کار را پوشش می‌داد در مراحل آماده سازی است، کارهایش تمام شده و تنها قسمت آواز باقی مانده که کار ضبط آن را هم اردیبهشت‌ماه در استودیو انجام می دهیم.»

نکته برجسته هم‌آوایان، حضور استاد «حسین علیزاده» به عنوان سرپرست این گروه است. «اخواص» درباره استاد تار ایران و شاخصه های کار وی عقیده دارد: «یکی از شاخصه‌های کار استاد علیزاده در گروه هم‌آوایان این است که هیچگاه آواز را به صورت یک شخصیت مستقل استفاده نمی‌کند یا حداقل این کار را به ندرت انجام می‌دهد. در کارهای استاد، خواننده معمولاً نقش یک ساز را دارد و کار به صورت چندصدایی اجرا می‌شود. حضور من در هم‌آوایان هم صرفاً به خاطر حضور «حسین علیزاده» و مقام استادی اوست. او یک موزیسین برجسته و باارزش برای سرزمین‌مان به حساب می‌آید.»

اخواص افزود: «تنظیم‌هایی که برای آوازها نوشته شد به گونه‌ای بود که بیشتر زینت‌بخش صدای «محمد معتمدی» بود و بستری را فراهم می‌کرد تا صدای وی به عنوان سولیست بیشتر و بهتر شنیده شود و کار از بحث هم‌آوایی در قسمت‌هایی به تک‌آوایی می‌انجامید.»

اجراهای چندصدایی یا همان هم‌آوایی به ندرت در ایران اجرا می‌شوند و استقبال چندانی نیز از این نحوه ارائه موسیقی، خصوصاً در موسیقی ایرانی به عمل نمی‌آید. یکی از 4 هم‌آوای این گروه در این باره چنین نظری داشت: «علت اینکه کارهای چندصدایی در ایران به ندرت اجرا می‌شوند، این است که برخی خوانندگان ما به خواندن و آموزش ردیف پرداخته‌اند و با تئوری موسیقی و مبانی نظری آن غریبه هستند. خود من هم به همین دلیل در کنار آواز، ساز قیچک و کمانچه را برای نواختن انتخاب کردم و نزد استادم «حسین علیزاده» تئوری موسیقی را آموختم. متأسفانه شرایط عموماً به صورتی است که برخی از کسانی که اسم‌و‌رسم هم دارند، نه نت را می شناسند و نه اینکه می‌توانند در کنار خوانندگان دیگر بنشینند و آنها را تحمل کنند. تازه با این شرایط هم اگر کار به مرحله خواندن برسد، بعید می‌دانم خطوط کار را به صورت یک خط اصلی مدنظر قرار دهند و بنابراین ممکن است هر کسی هر کاری دلش می‌خواهد انجام دهد و همه دوست دارند بیشتر شنیده بشوند تا اینکه به موسیقی بیندیشند. تاب حضور دیگری را نداشتن، یکی از خصلت‌های عجیب و غریبی است که به تازگی باب شده و در گذشته موسیقی ایران سابقه نداشته است. عکسی وجود دارد از حضور بزرگان موسیقی در کنار هم که در آن عبدالله‌خان دوامی، طاهرزاده، اقبال آذر، درویش‌خان و خیلی‌های دیگر حضور دارند و با هم مشغول گپ‌وگفت هستند، اما امروز کمتر شاهد چنین گردهمایی‌هایی هستیم. به نظر من این دو دلیل از عمده‌ترین دلایلی است که امروزه کمتر می‌توانید کارهای چندصدایی را بشنوید.»

اخواص حضور استاد «علیزاده» را دلیل کنار یکدیگر قرار گرفتن 4 خواننده جوان و اجرای چندصدایی دانست: «در هم‌آوایان نیز به یُمن حضور «حسین علیزاده» و نظم و محبوبیت اوست که خوانندگان مختلف می‌توانند در کنار یکدیگر بنشینند و کارشان را درست انجام دهند. در «هم‌آوایان» کار به صورت کلی و به شکل یک اثر واحد هنری دیده می‌شود که اگر آن را به یک تابلو نقاشی تشبیه کنیم، هر کدام از اعضای گروه مثل رنگی می‌ماند که حضورش به زیبایی اثر می‌انجامد و شخصیت مستقل او باعث نمی‌شود به صورت تکی دیده شود. وجود «محمد معمتدی» به عنوان سولیست کار هم در مجموعه «هم‌آوایان» به انسجام کل کار کمک می‌کرد و سخنی از شخصیت مستقل کسی نبود. مثلاً کتیبه‌ای که در مسجد «شیخ لطف‌الله» هست، در کل آن مجموعه زیباست؛ اما اگر همان کتیبه از مجموعه جدا شود، ممکن است به تنهایی آن زیبایی را نداشته باشد.»

او که ردیف موسیقی ایرانی را نزد زنده‌یاد استاد «رضوی سروستانی» آموخته، در پاسخ به این سوال که با کدام‌یک از قطعات آلبوم «باده تویی» ارتباط بهتری برقرار کردید، گفت: «در رپرتواری که شما در «باده تویی» شنونده آن هستید، کار ابتدایی یعنی «سماع» که شعرش متعلق به «سلمان ساوجی» است و «نغمه جانسور» (کُردبیات) با شعر «شهریار» را بیشتر دوست داشتم و بیشتر با آنها ارتباط برقرار کردم. شاید به این خاطر که در این دو قطعه خطوط بیشتری به لحاظ آواز به من سپرده شده و شما به عنوان شنونده شاهد بگومگوی آوازی من و محمد معتمدی بودید.»

اخواص در پایان سخنانش با اشاره به سابقه همکاری با بانوان آواز ایرانی گفت: «تجربه کار کردن و خواندن در کنار بانوان را پیش از این و در همکاری با استاد «افسانه رسایی» داشتم. از سال 83 و با کاری به نام «سرود گل» در کنار ایشان حضور داشتم. در اینجا باید بگویم بانوان آواز ایران آن‌گونه که مستحق بوده‌اند شنیده نشده‌اند و سال‌های زیادی در حق آنها کم‌لطفی شده است. در این برنامه کار کردن با «محمد معتمدی» و خانم «حسینی» و «برزگری» برایم تفاوتی نداشت. به بیان بهتر در هنر جنسیت تعیین‌کننده نیست. کار هنری فارغ از اینکه توسط چه جنسیتی ارائه شده قابلیت شنیده شدن دارد. البته در اجرای اخیر «هم‌آوایان» حضور صدای بانوان در مقایسه با «راز نو» و «سرود گل» که خانم «افسانه رسایی» حضور داشتند، کمتر بود.»
 
   
محمد معتمدی، خواننده آواز ایرانی که در آخرین اجرای گروه «هم‌آویان» یکی از چهار خواننده این کنسرت بود، با اشاره به انتشار آلبوم «باده تویی» گفت: «پارت دوم اجرای هم‌آوایان در مهرماه سال گذشته در دو بخش صوتی و تصویری منتشر شد که بخش تصویری آن همان چیزی است که روی صحنه اجرا شد و ضبط بخش صوتی آن هم در استودیو انجام گرفته است.»

معتمدی با اشاره به اینکه در این آلبوم تنها یک ساز و آواز را با همراهی حسین علیزاده اجرا کرده افزود: «بقیه کارها به صورت هم‌آوایی بود و همه خوانندگان گروه در آن به یک اندازه سهم داشتند.»

خواننده آلبوم «سراسر مِه» با اشاره به اینکه بانی اصلی هم‌آوایی در ایران را می‌توان خود استاد «حسین علیزاده» دانست، گفت: «در این اجرا کار به این صورت بود که هر خواننده‌ای در یک زمان واحد ملودی متفاوتی نسبت به سایرین را ادا می‌کرد و کل کار با هم نوایی زمزمه‌مانند و نجواگونه را شکل می‌داد.»

برنده جایزه موسیقی «بابلمد» رادیو فرانسه در ادامه پیرامون علت انتشار «باده تویی» گفت: «این قضیه به خواست خود هنرمند بازمی‌گردد و به این مسئله مربوط است که به لحاظ کیفیت و پذیرش جامعه شرایط آن اثر هنری چگونه است.»

وی همچنین با اشاره به ارائه یک هم‌آوایی تمام و کمال در این اجرا افزود: «همه آنها به جز ساز و آواز تجربه هم‌آوایی را نشان می‌دهد و بافت کنترپوانتیک در آوازها به وضوح دیده می‌شود. با این وجود کارها به لحاظ ریتیمک و حس و حال موسیقایی با هم متفاوت بودند. به گمان من «باده تویی» بیان تازه‌ای از تصنیف‌سازی است.»

معتمدی که سابقه همکاری با بزرگان موسیقی ایرانی را در کارنامه کاری خود دارد، در پایان سخنانش با «موسیقی ما»، درباره احتمال ادامه همکاری خود با گروه استاد «علیزاده» گفت: «حسین علیزاده برای همه دوست‌داران موسیقی ایرانی و خاصه خود بنده که با ساز او به موسیقی علاقه‌مند شدیم، عنصر تعیین‌کننده‌ای است. من معتقدم باید همواره تجربه در کنار اساتید بودن را مغتنم بشمارم و به همین خاطر به هر بهانه‌ای در کنار ایشان خواهم بود.»
 
   
راحله برزگری که به همراه صبا حسینی، دو بانوی خواننده آلبوم «باده تویی» است، درباره این آلبوم و تجربه همکاری با گروه «هم‌آوایان» با «موسیقی ما» سخن گفت. «برزگری» با اشاره به اینکه خاص بودن «باده تویی» بیش از هرچیز به تنوع زیاد کارها برمی‌گردد (به گونه‌ای که رنگ و بوی قطعات از یک کنسرت متفاوت‌تر بود) گفت: «در خوانش کارها حالت سوال و جواب وجود داشت و از سوی دیگر سختی کار در آنجا بود که آدم هم باید صدای خودش را بشنود و هم صدای بقیه خواننده‌ها را. البته با وجود سخت بودن کار، این تجربه جذابیت زیادی هم داشت.»

برزگری در پاسخ به سوال خبرنگار «موسیقی ما» مبنی بر میزان تجربه‌اش در ارائه کارهای چندصدایی گفت: «هم‌آوایی در این اجرا دومین تجربه من بود. پیش از این و در سال 86 خواننده دوم بودم و بیشتر بم‌ها را من می‌خواندم. در آن تجربه در کنار خانم «رسایی» حضور داشتم. بنابراین تجربه اول برایم سخت‌تر بود، اما در این کار چون به روند هم‌آوایی عادت کرده بودم، کار آسان‌تری در پیش داشتم.»

خواننده آلبوم «باده تویی» و همسر استاد «حسین علیزاده» با اشاره به ارتباط خاصی که با پارت اول اجرای هم‌آوایان برقرار کرده و علاقه‌ای که به بخش آذری داشته، درباره قطعاتی از آلبوم «باده تویی» که بیشتر به آنها علاقه داشته، افزود: «دو قطعه «نغمه جانسوز» و «هنگام» در این بخش برایم جذاب‌تر بودند. با قطعه «هنگام» هم به لحاظ حسی و هم به لحاظ آوایی ارتباط زیادی برقرار کردم.»

این بانوی موسیقی ایرانی گفت‌وگویش با «موسیقی ما» را این‌گونه به پایان رساند: «خیلی خوشحالم که در این گروه هستم و اجراهای چندصدایی را دوست دارم. همگی توانستیم در کنار هم به خوبی کار کنیم و یکدیگر را بشنویم. حتی آقای معتمدی که همیشه سولیست هستند، این بار خیلی راحت در کنار سه خواننده دیگر نشستند و همکاری زیبایی را شکل دادند.»