موسیقی ما - احسان غیبی از خواننده هایی است که سالهاست فعالیت حرفه ای خود را به دور از هرگونه حاشیه و جنجال آغاز کرده است. بسیاری از همدوره ای های او هم اکنون جزو اصلی ترین خواننده های درآمدزا در عرصه موسیقی هستند. او که از همان سالهای ابتدایی فعالیتش سعی در ورود به دنیای مجاز موسیقی را داشت، برای این کار پیش قدم شد.

غیبی از معدود خوانندگان هم نسلان خود است که دوره های فن بیان، آواز و آهنگسازی را گذرانده است و در همین امتداد برای خواننده های دیگر در سبک پاپ، آهنگسازی می کند. او که خود دستی بر ترانه دارد، بهترین مجری این ترانه هاست.

 

• چرازیرزمینی؟ چرا نخواستید از راه مجاز عرصه موسیقی راتجربه کنید؟

از دید من چیزی به نام «زیرزمینی»  در موسیقی ایران وجود نداشته و ندارد. مطمئناً هیچ هنرمندی از بهتر ارائه شدن آثارش در هیچ دوره ای بدش نمی آید. وقتی یک هنرمند چهارچوبی برای کارهایش تعریف می کند که با هنجارهای اجتماعی و قوانین همخوانی داشته است، پس در مسیر درستی در حال حرکت بوده و شاید بی اطلاعی از نحوه انتشار رسمی آلبوم، او را مجبور کرده تا از آسان ترین راه آثارش را به گوش مخاطب برساند. البته گاهی هم عدم مدیریت صحیح و همچنین نبود حمایت کافی از سوی تهیه کننده های موسیقی موجب شده تا برخی مجبور باشند ابتدا خود را اثبات کرده و سپس پا به عرصه ی رسمی بگذارند. به شخصه از لحظه ای که فهمیدم چطور می شود یک آلبوم را به صورت رسمی منتشر کرد و از وقتی شرکت های تهیه موسیقی حمایتم کردند فقط و فقط به صورت مجاز فعالیت کرده ام.
 

•  امروزه برخی از خواننده های زیرزمینی صرفا به این دلیل وارد زیرزمین شده اند که باکسب شهرت، دردنیای مجاز موفق تر عمل کنند. در مورد هنرمندانی مثل شما که سالها قبل از این طریق ورود کرده اید این طورنبوده است؟

امروزه استخوان بندی موسیقی پاپ ما کسانی هستند که در ابتدا آثارشان را ارائه داده اند و سپس از سوی مخاطبان پسندیده شده و رسمی فعالیت کرده اند. اکثر همکاران همدوره من اکنون دو یا سه آلبوم رسمی منتشر کرده اند و هریک از مهره های مطرح موسیقی محسوب می شوند. پس سیستم و برنامه ریزی موسیقی ما از پایه مشکل دارد. با این وجود همه جای دنیا هم همین روش مرسوم است. هنرمندان با استعداد، ابتدا آثاری را بدون لیبل و به صورت غیررسمی ارائه می کنند و هر کدام بازخورد بهتری داشت از سوی شرکت های تهیه کننده حمایت می شوند. با این تفاوت که این روش در موسیقی دنیا بر اساس برنامه ریزی قبلی انجام شده است. در حالیکه در اوایل دهه هشتاد ما به صورت تجربی و غریزی به این ایدئولوژی رسیدیم. آن روزها یادم هست حتی کسی تفاوت موسیقی لس آنجلسی و موسیقی داخلی را هم نمی دانست، چه برسد به مجاز و زیرزمینی ! پس اینکه قرار باشد هر حرکت جدیدی را محکوم کنیم و «بد» بدانیم اشتباه است.

 باید خوشحال باشیم که موفقیت های سالهای اخیر موسیقی پاپ را می توان مدیون این نسل دومی های موسیقی دانست. همان به اصطلاح «زیرزمینی ها» که حالا محبوب ترین های موسیقی پاپ هستند و به فرهنگ این مرز و بوم خدمت می کنند.
 

• فکر می کنید موسیقی «زیرزمینی» چه تفاوتهایی با موسیقی رسمی و «روی زمینی» دارد؟

احتمالاً تفاوتش می تواند در چند پله بیشتر خلاصه شود! بیایید برگردیم به اوایل دهه ی هشتاد! درست زمانی که تعداد کمی خواننده مجاز موفق داشتیم که در کنار چند خواننده سفارشی (و البته رو به افول) توسط معدود شرکت های تهیه کننده موسیقی حمایت مالی می شدند. آن زمان جایی برای عرض اندام استعدادهای جدید نبود. از طرفی فعالیت حرفه ای در همان دوران هزینه های زیادی داشت. همان هایی که آن روزها از جیب گذاشتند و آثارشان را بصورت مجانی و بدون بهره گیری از هیچ منبع مالی به مخاطبان هدیه کردند، امروز چرخ صنعت موسیقی ایران را می چرخانند. از سوی دیگر آن سالها موسیقی مجاز داخلی ، توان مقابله با آن ور آبی ها را نداشت و مردم هنوز تحت نفوذ فرهنگی موسیقی لس آنجلسی بودند.

باید به آن استعداد هایی که از زیرزمین با زحمت های زیاد به روی زمین آمده و توجه همه مردم را به داخل ایران و جوان های با استعدادش جلب کردند خسته نباشید گفت.

 البته این مطالب فقط و فقط شامل همکارانی می شود که در چهارچوب هنجارهای جامعه خواندند. در هر حرکت جدیدی می توان تعدادی عنصر منفی هم یافت، ولی امروز دیگر اثری از آن عناصر نیست. اکثر خوانندگان سابقاً زیرزمینی، معروف ترین آهنگ خود را در اولین آلبومشان با مجوز منتشر کرده اند و این یعنی همان چهارچوب های نانوشته ای که در فرهنگ خانواده های ما نهفته بوده است. 
 

• اصلا چرا به این قبیل خوانندن ها زیرزمینی می گویند؟

در این مورد شاید آن سالها کسانی به این کلمه دست بردند که قصد تخریب خوانندگان موفق و محبوب را داشتند. ولی حالا می توان قضاوت کرد، آیا زیرزمین لایق بهترین هاست ؟ البته من فعالیت بدون مجوز را به هیچ عنوان تایید نمی کنم، ولی بهتر است پس از یک دهه در استفاده از برخی کلمات تجدید نظر کنیم.
 

• فرق موسیقی زیرزمین با موسیقی مجاز چیست؟ فکر می کنید کدام یک برای مطرح تر شدن کافی باشد؟

به نظر من برنامه ریزی و اجرا در هر دوره زمانی می تواند متفاوت باشد. امروز دیگر نه تنها تفاوتی بین این دو قائل نیستم، بلکه معتقدم  فرصت های بیشتری در اختیار موسیقی مجاز و رسمی قرار دارد که می تواند هنرمندان را برای فعالیت رسمی بیشتر راغب کند. با این وجود اکنون از صفر مطرح شدن در عرصه موسیقی نیاز به سرمایه گذاری دارد. به نظر شما، ما از همه  ظرفیت استعدادهای جوان کشور در عرصه موسیقی استفاده کرده ایم ؟!

 من پیشنهاد می کنم بیاییم موسیقی به اصطلاح «زیرزمینی»  را وارد چهارچوب هایی کنیم که بشود استعدادهای آن را یافت و روی آنها سرمایه گذاری کرد. اگر رسانه ای را تعریف و راه اندازی کنیم که آثار کار اولی ها در آنجا به خوبی ارائه شود، می توان با در نظر گرفتن چهارچوب هایی، به بهترین نتایج ممکن دست یافت. با این حال در شرایط فعلی مطمئن باشید موسیقی مجاز حرف اول و آخر را در همه ی جوانب می زند.
 

• خودت به عنوان یکی از کسانی که از این طریق شناخته شده ای آیا در تعامل با شرکت های تهیه کننده موسیقی در اوایل کار به مشکل بر نخورده ای ؟ شرکت های تهیه کننده موسیقی را می وان بخشی از دلایل شکل گیری موسیقی زیر زمینی دانست؟

برخوردهای سلیقه ای و عدم ریسک پذیری کافی از سوی تهیه کننده ها در سالهای ابتدای دهه ی هشتاد را می توان یکی از ریشه های شکل گیری این مسئله دانست. تعداد انگشت شماری از تهیه کننده ها که بازار موسیقی پاپ را در دست داشتند، تا به چشم نمی دیدند باور نمی کردند! یادم می آید در مراسمی که من و چند تن از همکارانم به اجرای موسیقی پرداختیم آنقدر واکنش خوبی از سوی مردم به عمل آمد ه تهیه کننده های حاضر در سالن می خواستند همان شب ما قراردادهایشان را امضاء کنیم ! چون بوی پول و موفقیت به دماغشان رسیده بود. ولی برخورد غیرحرفه ای و سطحی آنها باعث دوری بیشتر ما از بازار رسمی در آن سال شد.
 

• اگر آنها قصد عقد قرارداد با شما را داشتند، و شما هم خواهان فرصت برای حضور در بازار رسمی و کسب درآمد بودید، پس از کدام برخوردها صحبت می کنی؟

بحث مسایل مالی و از این قبیل نبود! کما اینکه یکی از همکاران که شاید می توانست آلبوم اول خود را بالای سی میلیون تومان در سال 85 بفروشد، عجله کرد و همان شب با هفت میلیون تومان موفق ترین آلبوم دوران فعالیت هنری اش را واگذار کرد! مباحث مهم تری مطرح شده بود که برخی از ما را اذیت می کرد. یکی از مطرح ترین تهیه کننده های موسیقی از من دعوت کرد برای مذاکره به شرکت او در خیابان لاله زار بروم، به همراه یکی از دوستان اهل فن به آنجا رفتم و به اتفاق آن تهیه کننده آثار آلبومی را که در حال ساختش بودم، گوش کردیم. البته گویا من از شب قبل مورد پسند او قرارگرفته بودم، اما در کمال ناباوری به من گفت پس از امضای قرارداد باید قید تمام آهنگ های قبلی ات را بزنی و تعدادی کار شاد به اصطلاح شش و هشت تولید کنی تا آنها را در قالب اولین آلبوم رسمی ات ارائه کنیم ! من آن روز آنقدر جاخورده بودم که چند دقیقه بعد بدون خداحافظی آن محل را ترک کردم. تصمیم گرفتم آن قدر قوی شوم که وقتی پای یک قرارداد نشستم، حداقل به شعور و هنر من توهین نشود.
 

• مشکلاتی که از آنها سخن گفتی مربوط به سال 85 بود یا همین حالا هم می توان این چنین برخوردهای غیرحرفه ای را از سوی تهیه کننده ها دید؟

در هر دوره زمانی میتوان مثال های مشابهی یافت. این در حالی است که متاسفانه در شرایط فعلی اگر هنرمند جوان اسم و رسمی برای خودش نساخته باشد، نه تنها از او حمایت مالی نمی کنند، بلکه آن خواننده جوان باید برای تکثیر آلبومش هم از جیب هزینه کند تا شرکت از ورشکستگی دور بماند.

 البته جای شکرش باقی است هنرمندانی که اسم و رسمی از پخش اینترنتی آثارشان پیدا کرده اند در شرایط کنونی به بالاترین قیمت قرارداد های آلبوم و کنسرت خود را پیش فروش می کنند. منظور از شرایط فعلی همان افول ستاره ها در سه سال اخیر است! باید منتظر نسل دیگری از زیرزمینی های سابق باشیم تا نبض بازار موسیقی را در دست بگیرند.
 

• پس به نظر شما باید منتظر اتفاقات غیرمنتظره ای باشیم؟ ستاره های جدید برای موسیقی پاپ ؟

بله، خوانندگانی  که با چند سال ممنوع الفعالیت بودن مواجه شده بودند حالا یکی یکی پا به عرصه خواهند گذاشت. در حالی که ستاره های چند سال اخیر آنقدر تکرار شده اند که مخاطب از حضور در سالن های کنسرتشان هم فراری شده است!

از ابتدا باید انتظار این روز را می کشیدیم. کشوری هفتاد میلیون نفری، و فقط 10 خواننده ی سطح اول ؟! مگر می شود با همین روند ادامه داد ؟ این یک واقعیت است ، مخاطبان موسیقی پاپ آماده  حضور در کنسرت های جدید با اجرا و صدایی جدید هستند. البته منتظر خواننده هایی هستند که با آثارشان خاطره سازی کرده اند. سرمایه گذاران آینده نگر همگی با چند نفر مورد نظر قرارداد های کلانی را منعقد کرده اند که خود گویای همه چیز است. این خانه تکانی، شتری است که در خانه موسیقی پاپ نشسته است.
 

• باتوجه به اینکه حال وهوای کارهای شما چندان هم زیرزمینی نیست، چراتاکنون سعی نکرده اید مجاز شوید؟

تمامی آثاری که تا پیش از این در فضای مجازی منتشر کرده بودم، اکنون از مرکز موسیقی مجوز گرفته و خوشحالم که از ابتدا در چهارچوب تعریف شده گام برداشته ام. من در واقع فقط دو سال بصورت غیر رسمی فعالیت داشتم و پس از مطلع شدن از مراحل کسب مجوز اقدام به تشکیل پرونده نموده و اولین قدم برای مجاز شدن را در سال 87 برداشته ام. متاسفانه از سال 88 ممنوع الفعالیت شده بودم و به مدت پنج سال هیچ گونه فعالیتی نداشته ام. با این حال خوشحالم که همچنان در حافظه مخاطبان موسیقی مانده ام و هنوز هم گهگاهی آثار سالهای قبل من شنیده میشود. این مسئله مسئولیت مرا در اولین آلبوم رسمی ام سنگین تر خواهد کرد.
 

• فکر می کنید دوری چند ساله  شما به علت ممنوع الفعالیت بودن تا چه حد به شما در ادامه مسیرتان کمک خواهد کرد؟

تجربه خوبی نبود و سختی های زیادی در این پنج سال متحمل شدم. ولی اینک قدر روزهای پیش رو را بیشتر خواهم دانست و مثل آتشفشانی هستم که سالها خاموش بوده و حالا قرار است فوران کند. همه چیز به قسمت و سرنوشت مربوط است، شاید قرار نبوده به این زودی ها از یادها بروم و این فرصتی بوده از سوی خدا تا بهتر خودم را بشناسم و آماده شوم برای روزهای پرکاری که در پیش دارم. یکی از نکات مثبتی که در این سالها متوجه اش شدم، شناخت برخی از اطرافیان در دوران سختی بود. شاید بهتر شد که اکنون بهترین ها را در کنارم دارم. مطمئن هستم که دیگر لحظه ای از مسیر رسمی و مجاز خارج نخواهم شد.
 

• همکاران دیگرتان که تا همین چند وقت پیش حتی بر خلاف شما با شبکه های ماهواره ای هم همکاری داشتند، امروز انتظار صدور مجوزشان را دارند. آیا با مجاز شدن آنها موافقید ؟

بله موافقم، ولی با شرایطی مشخص! حق هر هنرمندی است که در کشور خود اجرای برنامه داشته باشد و از نزدیک با دوستدارانش دیدار کند. ولی اگر کسی از چهارچوب ها خارج شد، باید جریمه شود. اینکه من و چند نفر دیگر از همکاران که حتی ویدئوکلیپی هم نساختیم، چندین سال ممنوع الفعالیتی را تجربه کنیم ، در حالی که افرادی با تعداد زیادی ویدئوکلیپ بصورت سفارشی مجاز شوند همخوانی ندارد.

 به شخصه طرفدار برخورد عادلانه و توام با مساوات بین هنرمندان هستم. به نظر من همانطور که من پنج سال منتظر بودم، فلان خواننده هم پس از سپری شدن مدتی ممنوع الفعالیتی باید بتواند به صورت رسمی فعالیت کند. در غیر این صورت هر لحظه می توان منتظر تکرار خطا از سوی او بود! با این وجود معتقدم مسئولان امر به خوبی می دانند چه کسی در چه زمانی آماده  ورود به بازار رسمی موسیقی خواهد بود.
 

• گفته می شد آلبوم شما یکی از مرغوب ترین های بازار خواهد بود، حالا سوالی که مطرح است آیا پس از چند سال وقفه قرار است آلبومی که در آن سال تولید شده را بشنویم یا تصمیم دیگری دارید ؟

«خاطره انگیز» نام اولین آلبوم رسمی من خواهد بود. چند سال پیش خیلی عجله داشتم تا زودتر ارائه شود، اما اکنون قصد دارم کمی به روزش کنم. قصد دارم از چهارده قطعه قبلی ، فقط شش قطعه را به روز کرده و در کنار شش آهنگ جدید دیگر آلبومم را بااحساسات امروزم بسازم. البته سخت است انتخاب از بین آن همه آهنگ خوب، ولی دوست دارم با اولین آلبوم رسمی ام بعد از این همه سال آن اتفاقی که باید زودتر از اینها می افتاد ، حالا رخ بدهد. دوست ندارم شتاب زده عمل کنم و ترجیح می دهم بهترین اثرم را در بهترین زمان ممکن منتشر کنم.
 

• در پایان صحبت دیگری دارید...؟

با سپاس از شما که فرصت هم صحبتی من و مخاطبان موسیقی را فراهم نمودید ، امیدوارم صحبتهای بی تعارف من در این گفتگو برای هیچ یک از همکارانم تلخ نباشد و خواننده های این مطلب از صراحت کلام بنده رضایت کامل داشته باشند. هدف نهایی ما آرمان شهری به نام «ایران» است. با آرزوی سلامتی و موفقیت برای همه ی مردم سرزمینم ، خدانگهدار!