موسیقی ما - محمدرضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی در خصوص نمایشگاه سازهای ابداعی استاد محمدرضا شجریان گفت: «موضوع سازهای ابداعی در بسیاری از کشورهای جهان رایج است و به نظرم این مسئله با ساز سازی که در ایران مرسوم است و به سازندگانی اطلاق می‌شود که ساز‌ها را از روی الگوهای قدیمی به قصد فروش می‌سازند، کاملا متفاوت است که البته بیشتر سازندگان ساز در ایران از این گروه هستند.»

وی ادامه داد: گروه دیگری وجود دارند که دلبستگی خاص یا نیاز مالی به ساختن ساز‌هایی که با یک الگو ی مرتب بصورت تکراری و به قصد فروش ساخته می‌شوند، ندارند.

درویشی با بیان اینکه آقای شجریان حدود ۵۰ سال پیش ساختن سنتور را آغاز کرده، بیان داشت: کار اول آقای شجریان از ساختن سنتور شروع شد و در ادامه از حدود ۳۰ سال پیش به ابداعات سازهای جدید پرداخت درواقع این کار ۳- ۲ سال اخیر نیست چرا که در این مدت کوتاه به هیچ‌وجه کسی نمی‌تواند به این ابداعات جدید دست بزند.

این آهنگساز ادامه داد: آن دسته سازندگان ساز که براساس الگوهای قدیمی و به قصد فروش، ساز می‌سازند به آقای شجریان این انتقاد را دارند که چرا وارد حوزه کاریشان شده است، در حالی که کار آقای شجریان اصلا در حوزه آن‌ها نیست. ایشان ساز نمی‌سازد یا ابداع نمی‌کند برای فروش، بلکه فنون خاص خود را در بسیاری از هنر‌ها همانند خوشنویسی، ساز سازی و... دارد و همانند برخی هنرمندان تنها خواننده نیست.

درویشی بیان داشت: آقای شجریان مثل آقای استاد قنبری مهر هیچ وقت ساز مطابق الگوهای قدیمی نساخت بلکه همانند ایشان به رفع عیوب پرداخت.

این آهنگساز با اشاره به دو حوزه کاری در زمینه ساخت ساز گفت: ساخت ساز‌ها از روی الگوهای قدیمی به قصد فروش و نیز ساخت و ابداع و رفع عیوب ساز‌ها از جمله حوزه‌های سازسازی است. ناگفته نماند که سازهای ایرانی و ابداعی هر کدام جای خودشان را دارند و نباید وارد جایگاههای یکدیگر شوند، البته ما تصور می‌کنیم این ساز‌ها باید جایگزین سازهای سنتی باشند که این مسئله نه نیاز است و نه عملی.

وی ادامه داد: به عقیده من اصلاً نیاز نیست که سازهای ابداعی جایگزین سازهای سنتی شوند، چرا که هر کدام حوزه‌های مختلفی دارند.

درویشی با بیان اینکه سازهای ابداعی در دست نوازندگان و سازندگان معتبر معنا پیدا می‌کند، اظهار داشت: هم اکنون این ساز‌ها توسط یک سازنده معتبر ساخته شده‌اند و باید برای طی شدن کامل کار توسط نوازندگان خیلی معتبر و نه معمولی نواخته شوند که البته این اتفاق تا حدی رخ داده ولی کامل نیست.

خالق کلیدر افزود: نوازندگان معتبر در موسیقی ایرانی باید سازهای ابداعی آقای شجریان به خصوص سازهای آرشه‌ای‌ را بنوازند و به دنیا عرضه کنند. جا افتادن و پذیرش یک ساز در فرهنگ موسیقایی حاصل دو موضوع معتبر بودن سازنده و نوازنده‌ای است که می‌خواهد این ساز را به جامعه معرفی کند. طی سالهای اخیر در ایران سازهای خوبی ساخته شده ولی چون در دست نوازندگان معتبر نواخته نشده، فراموش شده و جامعه ایران آن‌ها را نشناخته است.

درویشی در خصوص ایجاد صداهای جدید در موسیقی ایرانی بواسطه حضور این ساز‌ها در ارکستر‌ها گفت: من با نظر و فکر آقای شجریان مبنی بر اینکه که این ساز‌ها امکانی را ایجاد می‌کنند که صداهای جدیدی را در موسیقی ایرانی داشته باشیم، موافقم چرا که هر چه قدر امکانات صوتی در موسیقی ایران در کنار محتوا فرا‌تر رود به حیثیت موسیقی ایران کمک بیشتری می‌کند.

این آهنگساز بیان داشت: یکی از مشکلات گروه نوازی در سازهای ایرانی وجود صفحه پوستی است چرا که پوست در شرایط مختلف آب و هوایی نوسان صدایی دارد. در بیشتر سازهایی که آقای شجریان نیز ساخته‌اند این صفحه پوستی دیده می‌شود که البته یا ایشان نحوه ساختمان آن‌ها را طوری پیش‌بینی کرده‌اند که پایداری کوک بیشتری داشته باشند یا اینکه این‌ها خود نمونه تستی است و با اجرا در ارکستر‌ها به تدریج ایراداتشان برطرف می‌شود.

درویشی در خاتمه خاطر نشان کرد: آقای شجریان سال گذشته از من خواستند که یک موسیقی برای کوارتت سازهای آرشه‌ای ایشان بسته به اختیار خودم با کلام و یا بی‌کلام بسازم. با پیشنهاد ایشان قرار شد تعداد بیشتری ساز ساخته شود تا بتوان موسیقی مناسبی برای یک ترکیب سازی نوشت.