موسیقی ما - هفتهٔ اول خرداد ماه امسال، حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انتخاب محمد میرزمانی به‌عنوان مدیرکل دفتر موسیقی اعلام و دو ماه بعد از آن نخستین نشست خبری او با اهالی رسانه برگزار شد. این روز‌ها و با گذشت یک ماه از آن نشست خبری همچنان دربارهٔ وضعیت مجوز‌ها، اجاره سالن‌های موسیقی، وضعیت ارکستر سمفونیک تهران، مسایل پیش روی موسیقی نواحی و مواردی دیگر سوالاتی وجود دارد که محمد میرزمانی به آن‌ها پاسخ داد.

• هیچ قانون جدیدی تصویب نکردم

در ابتدای این گفت‌وگو میرزمانی‌ دربارهٔ دلایل قانون تک سانس شدن کنسرت‌ها ـ که چندی است مطرح شده است توضیح داد: بنده هیچ قانون جدیدی تصویب نکرده‌ام. آدمی هم نیستم که وقتی به سمتی منصوب می‌شوم بخواهم قانون‌ها را تغییر بدهم. بلکه سعی می‌کنم با توجیهی فنی و تخصصی، روال ‌کار را منطقی‌تر جلوه بدهم.

او ادامه داد: وقتی در مورد مجوز کنسرت‌ها پیگیر شدم، دوستان گفتند که به بعضی خوانندگان دو سانس و به تعدادی از آن‌ها یک سانس مجوز می‌دهیم. این مساله برایم سوال بود، اما پاسخ مدونی نیافتم و با خود فکر کردم که بهتر است از این قانون به عنوان یک فرصت استفاده کنم و اهداف جمهوری اسلامی را تعمیم دهم.

میرزمانی خاطرنشان کرد: در مورد دو سانس مجوز کنسرت باید بگوییم که بعضی‌ها دارند شایعه پراکنی و برداشت سوء می‌کنند. تا امروز هیچ شرکت و هنرمندی نزد ما نیامده که ما به او مجوز دو سانس نداده باشیم بلکه هر قدم مثبتی که در موسیقی برداشته‌اند را برایشان امتیاز تلقی کرده‌ایم تا بتوانند در دو سانس به صحنه بروند.

این مدیر با اشاره به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در حوزهٔ عملکرد بی‌رودربایستی در حوزه فرهنگ، عنوان کرد: موسیقی کشور ما در موقعیت خطیری است و به سمتی رفته که جایگاه مثبتی ندارد.

• اشعار غیرعاشقانه و اولویت اشعار عارفانه

میرزمانی همچنین دربارهٔ پیشنهاد استفاده از اشعار غیرعاشقانه و اولویت اشعار عارفانه برای کسب مجوز دو نوبت اجرا توسط هنرمندان توضیح داد: تعجب می‌کنم رسانه‌ها چنین مطلبی بیان کرده‌اند! چنین حرفی نزده‌ام و شایعات اخیر در این‌باره را به شدت تکذیب می‌کنم. بنده دستوری صادر نکردم و این تنها یک توصیه به هنرمندان بود که برای نمونه اگر آلبومشان ۱۰ قطعه را شامل می‌شود یکی از قطعات غیرعاشقانه یا مناسبتی باشد.

او ادامه داد: متاسفانه مسالهٔ شعر کمی بی‌حساب و کتاب شده و برخی از این اشعار بسیار سخیف و سبک است. مضامین عاشقانه بدنیست، چرا که باعث تحکیم خانواده و دوستی‌ها می‌شود، اما ظاهرا این نکته برای برخی گران تمام شده است. اگر منظورم را در قالب یکی از رهنمودهای مقام معظم رهبری بگویم‌، بهتر است. ایشان در جلسه‌ای با اصحاب فرهنگ و هنر فرمودند «توقع انقلاب از هنر و هنرمند مبتنی بر نگاه زیبا‌شناختی در زمینه هنر است. توقع زیادی هم نیست. شما در عالیترین آثار دراماتیک دنیا آنجایی که به فداکاری یک انسان برمی‌خورید آن‌ها را تحسین و ستایش می‌کنید. وقتی در یک فیلم، آهنگ و تابلو نقاشی سرباز فداکاری را به تصویر می‌کشند در دل و باطن و وجدان خود نمی‌توانید کار او را تحسین نکنید. هزاران حادثه به مراتب با ارزش‌تر از آنچه در این اثر هنری دیده می‌شود در دوران دفاع مقدس در خانه شما اتفاق افتاد؛ آیا این زیبایی نیست؟ توقع انقلاب این است و توقع زیاده خواهانه‌ای نیست.»

• به دنبال بهانه برای تعامل بهتر با هنرمندان

میرزمانی دربارهٔ وضعیت گروه‌های درجه یک و امکان اجرای آن‌ها برای بیشتر از یک سانس نیز توضیح داد: درجهٔ هنرمندان در هر ژانری مشخص است و موسیقی خوب و بد تعاریف مشخصی دارد. اگر بخواهیم به تعریفی نظری اکتفا کنیم گروه درجه یک، گروهی است که حداقل پنج سال کار حرفه‌یی کرده باشد. مثلا کسی که دورهٔ گیتارنوازی دیده نمی‌تواند بگوید‌، خوانندهٔ خوبی است.

او خاطرنشان کرد: هنرمندان به این نکته توجه داشته باشند که حتی اگر یکی از معیار‌ها را هم رعایت کنند مشکلی با آن‌ها نداریم. ما در مرکز موسیقی به دنبال بهانه‌ای هستیم تا با هنرمندان تعامل بهتری داشته باشیم. وی ادامه داد: کسانی که در موسیقی سرمایه گذاری می‌کنند اهداف ما را تامین کنند تا ما نیز بتوانیم اهداف جمهوری اسلامی را تحقق ‌بخشیم. موسیقی فقط برای پرکردن اوقات فراغت نیست بلکه امروز رسانه‌ای است که پیامی را منتقل می‌کند.

• درباره پرداخت ارزش افزوده و مالیات

میرزمانی همچنین در ادامه به راه‌حل‌های مرکز موسیقی برای بهتر شدن وضعیت اجاره سالن‌های موسیقی و هزینه و انرژی حمل سازهای بزرگ در قیاس با تک سانس شدن اجرا‌ها و عدم تامین تمام هزینه‌های یک اجرا، پاسخ داد و گفت: حوزهٔ فعالیت اقتصادی با حوزهٔ فعالیت فرهنگی فرق دارد. با این حال تالار وحدت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعلق دارد و سعی می‌کنیم با وجود هزینه‌های سنگین تالار به حداقل قیمت آن را به هنرمندان اجاره دهیم؛ البته به کسانی که بتوانند جایگاه موسیقی را حفظ کنند. این در حالی است که مدیریت مرکز موسیقی به سایر سالن‌ها اشراف ندارد. به هر حال اگر هنرمندان با ما همسو باشند از سالن‌دار‌ها خواهش می‌کنیم در قیمت‌ها تجدید نظر کنند.

مدیر دفتر موسیقی همچنین درباره پرداخت چهار درصد ارزش افزوده و پنج درصد مالیات از سوی هنرمندان به تالاری همچون وحدت گفت: بنده اصلا در جریان ارزش افزوده و مسائلی از این دست نیستم. دفتر موسیقی هم نمی‌تواند اعمال قانون کند. بنده فقط دربارهٔ مسائل فنی صحبت می‌کنم.

• ممنوعیت تبلیغات

مدیر کل دفتر موسیقی همچنین درباره قانون‌های مرکز موسیقی در مورد ممنوعیت تبلیغات محیطی و محدودیت تبلیغات مطبوعاتی برای هنرمندان موسیقی و مواردی همچون جمع شدن بنرهای تبلیغاتی هنرمندان حوزه موسیق پاپ گفت: این اتفاق درست است، اما به هر حال نمی‌توانیم به خیابان‌ها برویم و پلاکارد‌ها را پاره کنیم، با این وجود مجوز فرد خاطی را معلق می‌کنیم.

البته چندبار به صورت کتبی و شفاهی این تذکر را به یکی از خوانندگان داده بودیم که متاسفانه با تعطیلات عیدسعید فطر همراه شد. اما اگر این مقررات از سوی گروه‌ها اجرا نشود مجوز آن‌ها به حالت تعلیق در می‌آید.

• وضعیت صدور مجوز برای شهرستا‌ن‌ها

میرزمانی در ادامه درباره مشکلات پیش روی هنرمندان برای اجرا در شهرستان‌ها و وضعیت صدور مجوز و راه‌کارهای این دفتر برای برخورد با این موارد، توضیح داد: به هر حال حساسیت‌های حوزهٔ موسیقی زیاد است و آنچه حساسیت برانگیز بوده رفتار مخاطبان در سالن‌هاست. خواهشم این است که برگزارکنندگان سالن را کنترل کنند که هم شهرستانی‌ها شاهد اجرای کنسرت باشند و هم به موسیقی لطمه‌ای وارد نشود.

• ابهام در فراخوان جشنوارهٔ موسیقی فجر

میرزمانی به ابهاماتی که در فراخوان جشنوارهٔ موسیقی فجر دیده می‌شود، پاسخ داد.

یکی از این نکات عدم امکان حضور برگزیدگان نخست دوره قبل در بخش رقابتی است، که او درباره این تصمیم اظهار کرد: در امور جشنواره دبیر باید پاسخگو باشد اما در هر جشنواره باید بخش جشنوارهٔ جشنواره‌ها نیز وجود داشته باشد و عرصه برای افراد جدید‌تر آماده شود. کسی که یک بار در یک حوزه خود را نشان داده و مقام آورده است دیگر لزومی ندارد‌، دوباره در‌‌ همان بخش شرکت کند.

میرزمانی همچنین درباره چگونگی تامین ایاب و ذهاب هنرمندانی که به جشنواره می‌آیند، گفت: اگر جشنواره کسی را دعوت کند ایاب ذهابش به طور کامل پرداخت می‌شود. گاهی هنرمند خودش ابراز تمایل می‌کند که در جشنواره حضور یابد که در این وضعیت جشنواره برای تامین هزینه‌ها الزامی ندارد.

• تکلیف وضعیت موسیقی بانوان؛ تکلیف موسیقی آقایان

مدیرکل دفتر موسیقی همچنین در ادامه درباره تکلیف وضعیت موسیقی بانوان بیان کرد: تکلیف موسیقی آقایان چیست؟ مشخص است درکار تخصصی نمی‌توان تفاوتی قائل شد. خانم‌ها مثل آقایان کار می‌کنند. فقط یک فرق وجود دارد که آن هم منطقی است. جمهوری اسلامی می‌گوید آقایان نباید صدای آواز خانم‌ها را بشنوند.

• حقوق اعضای ارکستر سمفونیک تهران

بحث ارکستر سمفونیک تهران نیز یکی دیگر از مواردی بود که میرزمانی به آن پاسخ داد.

او درباره حقوق اعضای ارکستر سمفونیک تهران که ماه‌هاست پرداخت نشده، عنوان کرد: در هر جامعه‌ای کاستی‌هایی وجود دارد و اوضاع مادی خیلی هم پیچیده نیست. به مرور سعی کردیم معوقات قبلی را پرداخت کنیم. ۵۰ درصد باقی مانده نیز در اختیار انجمن قرار گرفت تا به اعضای ارکستر سمفونیک تهران پرداخت شود و از این پس اعضای این ارکستر به جای حقوق پروژه‌ای به صورت ماهیانه حقوق دریافت می‌کنند.

او درباره مشکلات ناشی از حضور نوازندگان مشترک میان ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران، گفت: قطعا این اتفاق به موسیقی صدمه می‌زند اما سعی می‌کنیم این اتفاق کمتر بیفتد و هر ارکستر نوازنده خاص خود را داشته باشد. دلیل این اشتراک این است که در کشور تعداد نوازندگان حرفه‌یی زیاد نیست.

• منظورمان آهنگساز خارجی نبود

او درباره برنامه‌های ارکستر سمفونیک برای دعوت از آهنگسازان خارجی و ساخت قطعاتی از سوی آن‌ها برای ارکستر گفت: منظورمان آهنگساز خارجی نبود، بلکه تاکید ما برای حضور آهنگسازان ایرانی است که مقیم خارج از کشور هستند. این اتفاق قطعا در نیمه دوم سال ۹۰ رخ خواهد داد.

میرزمانی درباره ویژگی‌های موسیقی ایرانی برای اجرا در خارج از مرز ایران و جذب مخاطبان خارجی گفت: در این زمینه می‌توانم پرویز مشکاتیان را مثال بزنم و انقلاب و تحولی در موسیقی سنتی ایجاد کرد. او تاثیر زیادی در ساختار موسیقی داشت، دلیلش هم ریتم آهنگی بود که در قطعات به کار می‌برد. گروه جوانی هم کار می‌کند که با استفاده از موسیقی محلی شیوه‌ای جذاب به وجود آورده و مخاطب را جذب می‌کند. ایده نو باعث چنین تحولی می‌شود. موسیقی نباید به شکل خاص عرضه شود در این صورت فقط به درد موزه می‌خورد.

• اسم این برخورد را تبعیض نگذارید

این آهنگساز درباره برخورد دفتر موسیقی با موسیقی پاپ و سنتی و تبعیضی که برخی از هنرمندان نسبت به آن نقد دارند توضیح داد: اسم این برخورد را تبعیض نگذارید. خودتان را جای من بگذارید؛ دو نفر برای درخواستی مشترک به شما مراجعه می‌کنند. برای همین باید اولویتی قائل شوید. اولویت هم با فرهنگ است. بنده با موسیقی پاپ هیچ مشکلی ندارم اما می‌گویم از ملودی‌های ایرانی و شعرهای با ارزش استفاده کنند. هنرمندان نباید اجازه دهند که چراغ کم سوی موسیقی خاموش شود.

• دغدغه‌های پیش روی موسیقی مقامی و سنتی

میرزمانی دربخش دیگری از این گفت‌و‌گو درباره دغدغه‌های پیش روی موسیقی مقامی و سنتی و برنامه‌های این دفتر برای تحقق وعده‌های داده شده در این عرصه سخن گفت.

او سخنان خود را چنین ادامه داد: از سال گذشته دغدغه‌هایی برای تبلیغات موسیقی مقامی در صحنه آخر روزنامه همشهری داشتم. رایزنی‌هایی انجام دادم که این روزنامه با تخفیف ویژه تبلیغات موسیقی مقامی را منتشر کند و ۵۰ درصد هزینهٔ این تبلیغات را دفتر موسیقی تامین ‌کند، چرا که تبلیغات تاثیر زیادی بر پیشرفت یک عنصر دارد و باعث جذب مردم می‌شود.

• حمایت معنوی و به ویژه مادی از موسیقی سنتی

او همچنین درباره گفته‌های خود در اولین نشست خبری‌اش نسبت به حمایت معنوی و به ویژه مادی از موسیقی سنتی، گفت: ما از اهالی موسیقی سنتی حمایت می‌کنیم، اما مراجعه برای موسیقی سنتی و مقامی در زمینهٔ اجرای صحنه‌ای کم است. با این بودجه‌ محدود هم نمی‌توانم قول‌های سنگین بدهم، با این حال سعی دارم بهترین راه را انتخاب کنم. اگر هنرمندان به ما مراجعه کنند سیاست‌هایی را اعمال خواهیم کرد.

میرزمانی همچنین درباره تحقق وعده راه‌اندازی پایگاه‌های موسیقی نواحی از سوی مرکز موسیقی توضیح داد: در این زمینه بخشنامه‌ای به استان‌های کشور ارسال کردیم تا هر استانی که در حوزهٔ موسیقی مقامی و سنتی فعال است آلبومی با هزینهٔ دفتر موسیقی منتشر کند تا سرانجام منجر به تولید ۳۰ آلبوم شود.

او متذکر شد: قرار است دو مکتب خانهٔ موسیقی نواحی در دو استان تشکیل شود که مقدمات آن فراهم شده و در حال انتخاب قطعی این دو استان هستیم.

• صدور مجوز موسیقی فیلم‌ها

میرزمانی در پایان درباره مصوبه جدید ارشاد برای صدور مجوز موسیقی فیلم‌ها از سوی دفتر موسیقی، نیز توضیح داد: بدیهی است تمام فعالیت‌هایی که درحوزه دفترموسیقی انجام می‌گیرد، باید با اطلاع و مجوز دفترموسیقی باشد. البته درمورد بخشنامه اداره کل نظارت و ارزشیابی بیشتر ترانه‌های تیتراژ و موسیقی با کلام و اجراهای موسیقی زنده در فیلم‌های سینمایی منظور است.