برنامه یاد بعضی نفرات
 
یادداشت نوازنده‌ و آهنگساز پیشکسوت درباره‌ی کتاب «شعر؟ یا موسیقی؟»
مهدی آذرسینا: اگر خاموش بنشینی گناه است
موسیقی ما - سال گذشته کتاب «شعر یا موسیقی (تننای شعر سپید)» نوشته مهدی آذرسینا (موسیقی‌دان و نوازنده کمانچه) منتشر شد. نویسنده در این اثر به چگونگی چینش هجاها در شعر و کلام و برش‌های زمانی نغمه‌ها در موسیقی پرداخته و می‌توان این کتاب را در جستجوی موهبت فهم وزن در شعر و موسیقی دانست.

«مهدی آذرسینا» تالیفات دیگری چون شیوه کمانچه‌نوازی برای چهار دوره در یک مجلد، آثاری از استاد بهاری به همراه آلبوم کمانچه‌نوازی، ردیف موسیقی ایران روایت برومند و اجرای ردیف با کمانچه و مقاله‌های متعدد در موسیقی و همچنین کتاب دو جلدی با نام از«متد ارف تا چهارگاه» را دارد. این نویسنده و موسیقی‌دان درباره‌ی کتاب «شعر یا موسیقی (تننای شعر سپید)» یادداشتی نوشته که در اختیار «موسیقی ما» قرار داده است:
 

 دوست ادیب و فاضلی دارم که وقتی نگرانی و تلاش من را برای معرفی موسیقی‌ها و کتاب‌هایی که دارم، دید گفت که روال اهل قلم و صاحبان تالیف این است که بعد از انجام و انتشار اثر هنری خود، بقیه کارها را به دست ناشر و زمان و پیش‌آمد کار می‌سپارند و خود به سراغ کارهای جدید می‌روند. حکم درستی است؛ ولی در جامعه‌ی هنری ما که از جهات مختلف آشفته است، کسی را یارای نقد آثار نیست، نگاه‌ها بسته و تنگاست، شهامت برخورد با فکر نو و نظریه‌های جدید کمیاب است و کسی برای رد و قبول آرای دیگران خطر نمی‌کند. ساز به دستان و موسیقی‌پیشگان تنها گلیم خود را از آب می‌کشند و فرصتی برای درنگ و سوال برایشان نمی‌‌ماند و در نهایت میدان‌داران عرصه‌های هنر روز! حامی و قدردان این بی‌خیالی‌ها و بی‌تفاوتی‌ها،‌ بر دود و دمی که راه انداخته‌‌اند، می‌دمند، «اگر خاموش بنشینی گناه است.»

بعد از یک عمر ساز زدن و آرشه کشیدن و رزم و بزم با نغمه و صوت و شعر و کلام و بررسی ریزه‌کارهای‌ها و فکرها و رفتارها و تاثیرهای عوامل درون و بیرون در کار موسیقی «شعر یا موسیقی» را منتشر کردم.

«شعر؟ یا موسیقی؟» نظریه‌ها و تحلیل‌هایی‌ است در رابطه با مقوله‌ی وزن در موسیقی و چگونگی تاثیر وزن کلام، کلام موزون، افاعیل عروضی قدیم و جدید و عروض نیمایی تا شعر سپید در بافت‌های ریتمیک موسیقی.

«شعر؟ یا موسیقی» طرح نظریه‌هایی است در چگونگی مبحث وزن در موسیقی‌های موزون سازی و آوازی، ضربی‌ها و فرم‌های موسیقی متریک اعم از ضربی‌‌ها و تصنیف‌ها و رنگ‌ها و گوشه‌های موزون ردیف تا تشریح مبانی زمانی اصوات سازنده‌ی جمله‌ها و گوشه‌های اصلی ردیف.

«شعر؟ یا موسیقی؟» طرح نظریه‌هایی است در چگونگی مبحث وزن در موسیقی‌های موزون سازی و آوازی، ضربی‌ها و فرم‌های موسیقی متریک اعم از ضربی‌ها و تصنیف‌ها و رنگ‌ها و گوشه‌های موزون ردیف تا تشریح مبانی زمانی اصوات سازنده‌ی جمله‌ها و گوشه‌های اصلی ردیف.

«شعر؟ یا موسیقی؟» مقایسه‌ای است بین ایقاع و بحور عروضی و در برآوردن این منظور ناچار می‌پردازد به اجزای تشکیل دهنده‌ی کلام و بررسی وزن‌های مختلف شعری، رازها و معمای احساس وزن در شعر، طریق چیده‌شدن هجاهای کلام و جای گرفتن کشش‌ها و سکوت‌ها در بحرهای عروضی‌، شیوه‌ی نوشتن وزن شعر با خط موسیقی، میزان بهره داشتن کلام موزون از موسیقی و این فصل از کتاب جمع می‌شود و می‌رسد به نظریه‌ی تطبیق ریتم گوشه‌‌های اصلی ردیف موسیقی دستگاهی ایران با شگرد به هم پیوستن هجاها در شعر سپید. اضافه شدن عنوان «تنتنای شعر سپید» به نام اصلی کتاب هم در همین مفهوم است.

لازم است به همین‌جا اشاره کنم که تمام این نظریه‌ها برای بار اول مطرح می‌شود و قبل از انتشار کتاب، بعضی از این نظریه‌ها را در مقاله‌هایی که در نشریات موسیقی و سخن‌رانی‌های بسیار مطرح کرده بودم، آمده بود.

«شعر؟ یا موسیقی؟» نوع درک و فهم ریتم در ضربی‌های ردیف و فرم‌های موزون موسیقی ایران را مورد بحث قرار می‌دهد و ضمن برشمردن نقص‌ها و اشتباهات نت‌نویسی و نغمه‌نگاری این قطعات، نظریه‌های تشخیص وزن صحیح این آثار و چگونگی نوشتن آنها به خط موسیقی را ارایه می‌کند.

چگونگی نشست و تاثیرگذاری وزن بحرها و ارکان عروضی در وزن و میزان و متر و دور تصنیف‌ها در موسیقی ایران، فصل دیگری از کتاب «شعر؟ یا موسیقی؟» است.

«شعر؟ یا موسیقی؟» می‌پردازد به آسیب‌های پشت کردن به اصالت‌ها و ریشه‌ها و شکل‌گیری موسیقی‌های بی‌مایه و بی‌هویت.

بخش مهمی از مبحث مناسب‌خوانی و شعر و آواز در «شعر؟ یا موسیقی؟» باز می‌شود و نکته‌هایی را در چگونگی انتخاب شعر و کلام برای آواز پژوهش می‌کند و در این راه بخش‌هایی از روایت‌های ردیفی استادان عبدالله دوامی و محمود کریمی را تجزیه و تحلیل می‌کند.

در فصل دیگری به شیوه‌ی آوازخوانی چهارنفر از نام‌داران گذشته‌ی موسیقی ایران سید احمد خان،‌ ابوالحسن اقبال‌آذر، حسین طاهرزاده و تاج اصفهانی در طرز استفاده از کلام و صوت و تحریر و بداهه‌خوانی و تلفیق اشاره‌هایی می‌شود.

به آهنگ‌سازی‌ها به کاربرد تکیه‌های واژگان و تاکیدها در جمله‌های آوازی، به تلفیق شعر و موسیقی، به مبحث بداهه‌نوازی و بداهه‌خوانی، به انگیزه‌ها و تجربه‌های استفاده از شعر نو فارسی در موسیقی‌های باکلام با ذکر نمونه و در آخر با اشاره‌هایی به موسیقی کودک، بساط برچیده می‌شود.


این کتاب در 375 صفحه توسط انتشارات «سروش» منتشر شده است.
تاریخ انتشار : یکشنبه 8 مهر 1397 - 15:52

افزودن یک دیدگاه جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.

Plain text

  • هیچ تگ HTML ی مجاز نیست.
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.



دانلود مهدی آذرسینا: اگر خاموش بنشینی گناه است | موسیقی ما