برنامه یاد بعضی نفرات
 
خانم «پروین بهمنی» دوشنبه در خانه‌ی ابدی‌اش آرام می‌گیرد
بی‌ لالایی‌های بی‌بی
موسیقی ما- خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند: «پیکر «مرحوم پروین بهمنی» دوشنبه سوم آبان در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده می‌شود.» آدم چه چیزهایی در زندگی‌اش می‌بیند. چه خبرهایی می‌خواند. مرحوم پروین بهمنی؟ به آن خانمِ‌ مهربان با آن زیبایی بدوی و آن لباس‌ های رنگین، مگر می‌شود پیش‌وندِ «مرحوم» داد؟ اصلا می‌توان چنین کلمه‌ای را به زبان آورد؟ مگر می‌توان باور کرد آن صدای جادویی و آن همه لالایی‌های زیبا به خاک شده باشند؟ ای‌کاش می‌شد آدم، گاهی چشم‌های‌ش را ببندد و باز کند و ببیند که بعضی چیزهایی که به چشم دیده، یک رویایِ ناخوش بوده است. یک کابوسِ بی‌سروته. اما زندگی آن‌قدری پیچیده است که هیچ «کاش»ی به حقیقت نمی‌پیوندد. آدم چه می‌داند حکمت‌ش را؟ حالا فقط می‌تواند بگوید پروین خانمِ بهمنی، خانه‌ی جدیدتان آباد. سبز باشد مثلِ زندگی‌تان که آن‌‌قدر زیبایی داشت و شکوه.
 
***‌
 
«پروین بهمنی» آوازخوان بود و البته پژوهشگرِ موسیقی قشقایی. او تمامِ عمرِ خویش را به تداوم و توسعه‌ی فرهنگ و موسیقی ایل قشقایی پرداخت و برای معرفی و حفظ هنر موسیقی قشقایی، فعالیت‌های بسیار زیادی انجام داد. او در ۱۳۲۷خورشیدی در شیراز به دنیا آمد و در دامن مادر و همچنین دایه اش که از صدای خوشی برخوردار بود با نغمه‌های قشقایی آشنا شد. پدر او (غلامرضا خان بهمنی بهمن بیگلو)، خود از صاحب سبک‌های موسیقی قشقایی و از علاقه‌مندان و موسیقی‌دانان ایل قشقایی بود و همین سبب شد تا جانِ او از کودکی با موسیقی مانوس شود. خودش یک‌باری در گفت‌وگو با «موسیقی ما» تعریف کرده بود: «دایه‌ام همیشه برایم لالایی می‌خواند؛ او زن بسیار خوش‌صدایی بود. بوی دایه و صدای دایه در زندگی من تاثیر خیلی زیادی گذاشته است. از‌‌ همان زمان بود که به موسیقی علاقه‌مند شدم، از آن طرف پدرم صدای خوبی داشت و بسیار به موسیقی علاقه‌مند بود. بعد از آنکه ایل قشقایی، را یک‌جا نشین کردند، او یک باغ و یک خانهٔ بزرگ در روستایی به نام «جای‌دشت» کنارِ شهر فیروزآباد فارس که اکثر موسیقی‌دانانِ توانمند آنجا زندگی می‌کردند، بنا کرد و به خیلی از موزیسین‌های محلی آنجا امکانات می‌داد و کمکشان می‌کرد.»

 موسیقی از ابتدا در زندگی «پروین» جریان داشت. عموی مادربزرگش «حبیب‌خان گرگین‌پور» از بهترین نوازندگانِ سه‌تار قشقایی بود. «منصورخان بهمنی» هم در آواز صاحب‌سبک بود و از اقوامِ او، استاد محمد قلی خورشیدی هم از اساتید بسیار بزرگ قشقایی بودند که همه‌شان در زندگی او جضور پررنگی داشتند. برای همین است که می‌گفت:‌«وقتی کسی «کوراوغلو» را می‌خواند، غرق این داستان‌ها می‌شدم. فقط کافی بود که یک تصنیف یا آواز را کسی بخواند، برای بار دوم خودم از حفظ و بی‌خطا می‌خواندم.»
بهمنی دوران تحصیلی خود را در شیراز سپری کرد، سپس از دانش‌سرای عشایری فارغ التحصیل شد و به شغل معلمی پرداخت و در کنارش به کار هنری و موسیقی اشتغال داشت و این نوع موسیقی را زیر نظر اساتیدی همچون محمد حسین کیانی، حبیب گرگین پور، غلامرضا بهمنی و محمد قلی خورشیدی آموخت. خودش در گفت‌وگو با «موسیقی ما» گفته بود: «پدربزرگم با «نورعلی‌خان برومند» دوستی نزدیکی داشت. من به نورعلی‌خان موسیقی قشقایی یاد می‌دادم. ایشان نابینا بود و بچه نداشت. به پدرم می‌گفت پروین را به من بده ببرم وهر وقت دل‌تان تنگ شد با هواپیما می‌آورمش شیراز. اسم زن «نورعلی‌خان» پروین بود. می‌گفت تو بیا برویم خانهٔ ما، من به پروینِ خودم می‌گویم «پری» به تو می‌گویم «پروین»؛ اسمت را هم عو ض نمی‌کنم. مادربزرگم نگذاشت. آقای شجریان و مشکاتیان هم به ایل می‌آمند. آقای لطفی خیلی ملودی ضبط کردند و قطعاتی هم با الهام از آن نوشتند. آقای علیزاده هم همین‌طور؛ اما دوستی بیشتر ما با شجریان و مشکاتیان بود و بعد از جدایی این دو، با مشکاتیان بیشتر رفت‌وآمد می‌کردیم. آقای شکارچی و حسن کامکار هم می‌آمدند.»

خانم «بهمنی» درباره‌ی هم‌کاری با اسانید موسیقی گفت: «آقای مشکاتیان یک‌بار به من پیشنهاد هم‌کاری داد؛ گفتم من با شمار کار نمی‌کنم. پرسید: چرا؟ گفتم: چون شما استاد هستید و بعد هر چه شما می‌گویید باید من گوش کنم. (خنده) یک بار هم آقای ذوالفنون گفت برویم و خارج از کشور کنسرت بدهیم. گفتم خب باید چند ماه تمرین کنیم. گفت چند ماه که فرصت نداریم. گفتم شما موسیقی قشقایی بلد نیستید و باید این وقت را بگذارید. به همین خاطر نرفتم. البته بعد پشیمان شدم؛ چون دو – سه ماه بعد از آن فوت کردند.»

او بعدتر ناچار به ترکِ معلمی شد و کشاورزی می‌کرد و همان‌جا نیز آواز می‌خواند. کشاورزی عشق دوم او بعد از موسیقی است خودش لندروور را می‌راند و سرِ زمین می‌رفت. خودش می‌گفت: «صبح می‌رفتم و شب برمی‌گشتم. پسر کوچکم دو ساله بود، با او می‌رفتم و می‌آمدم. همه چیز کشاورزی را یاد گرفته بودم، مثلا اینکه چطور با موتور آب از چاه بکشم. روغن موتور را هم خودم عوض می‌کردم. کارگرم تازه ازدواج کرده بود، می‌گفتم نمی‌خواهد تو زود بیایی. خودم صبح زود موتور را روشن می‌کردم و می‌گذاشتم روی زمین‌ها تا آب به آن‌ها برسد. تعداد زیادی کودک هم در آن روستا بود. کتاب به بچه‌ها می‌رساندم. زن‌های روستایی را تشویق می‌کردم تا صنایع دستی تولید کنند. حتی خیلی‌هایشان را تشویق به خواندن می‌کردم. صداهای خیلی خوبی هم بینشان بود. خیلی از نغمه‌ها را همان‌جا ضبط می‌کردم.»
 
 او در ۱۳۸۰ خورشیدی به گروه «حاوا» به صورت رسمی به فعالیت پرداخت و با آن گروه موسیقی قشقایی و دیگر مناطق عشایری فارس و همچنین موسیقی شیرازی را اجرا و موسیقی قشقایی را از لابه لای خاطرات و آواهای ایلیاتی احیا کرد. پروین بهمنی همچنین همکاری بلند مدت پژوهشی با استاد «محمدرضا درویشی» و دیگر پژوهشگران ملی و بین المللی همچون پروفسور علی کافکاسیالی و دانشگاه آتاتورک و موسسه فرهنگی گونش وقفی و همچنین مراکز فولکلور کشورهای ترک زبان دیگر را انجام داده است.

او در این سال‌ها شاگردان زیادی را پرورش داد و فعالیت‌هایش سبب شد تا بسیاری از تهیه کنندگان، موسیقی‌دانان و پژوهشگران را به سمت موسیقی قشقایی بکشاند. علاوه بر آن با حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی گوناگونی شهرت جهانی به دست آورد. حتی جشنواره در دانشگاه گریسون ترکیه با نام ایشان برگزار شد که بیش از ۲۸۰ موسیقی‌دان از سراسر جهان در این جشنواره شرکت کرده بودند.
منظومه داستانی «اصلی و کرم، زندگی‌نامه هنرمندان قشقایی، زنان نامدار قشقایی، کتابچه موسیقی عاشیقلر» و آلبوم‌های خدای من غریب، به یاد فرود، مجموعه نغمه‌های عاشقی قشقایی، آوازهای قشقایی و چند آلبوم دیگر، از جمله بخش‌های مهم زندگی هنری او به شمار می رود. بهمنی در چند دهه‌ اخیر به‌عنوان هیات مولف در انتشار کتاب‌هایی مانند داستان‌ها و حکایت‌ها و افسانه‌های اقوام ترک، ایران ترکلر، جغرافیای محیط عاشقی ترکان ایران و چند کتاب دیگر همکاری داشته است. این هنرمند همچنین آلبوم‌هایی را مانند «خدای من غریب، مجموعه نغمه‌های عاشقی قشقایی و آوازهای قشقایی» منتشر کرده است.
این موسیقی‌دان نام‌دار در ۱۳۹۶ خورشیدی به دلیل ۳۰ سال فعالیت در حوزه موسیقی، نشان درجه یک معادل دکتری را برای «آواز گرفت. او پیش از این نیز نشان درجه دو هنری را در بخش «پژوهش» دریافت کرده بود. دانشگاه آتاتورک در ترکیه شبی را برای او برگزار کرد و قزاقستان، ترکیه، روسیه و فدراسیون بین‌المللی کشورهای عضو اسکاندیناوی، مدرک دکتری افتخاری به او داده‌اند.
 
سرانجام این بانوی موسیقیدان پس از سال‌ها تلاش برای اعتلای موسیقی محلی در ۲۹ مهر ۱۴۰۰ خورشیدی به دلیل مشکلات قلبی- ریوی دیده از جهان فروبست.

«محمدمهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی، نوشت: زنده یاد پروین بهمنی که با پژوهش‌‌های سترگ خود، لالایی ‌ها و موسیقی فراموش شده «عاشیقلر» را زنده کرد و برای سالیانی دراز، به جست و جوی عاشیق ‌ها و نواهای گمشده ‌شان در سرتاسر ایران زمین ‌گشت تا نوای آن ها را که سینه به سینه به امروز رسیده بود، ثبت و ضبط کند. او به حق یکی از حافظان ارجمند فرهنگ بومی و اصیل این سرزمین بود و توانست نوای جانسوز موسیقی قشقایی را تا آن سوی مرزها طنین انداز کند. وی با حفظ و اشاعه لالایی‌های مادرانه  ایران زمین و خوانش لالایی هایش نشان داد که قشقایی زندگی‌اش با صفا، صمیمیت، هنر و موسیقی سرشته شده است.  به راستی که آثار او تداعی گر موسیقیِ پیچیده در دشت ها، کوهستان ها و نغمه‌ های گم شده در سایه سارِ سیاه چادرهای عشایری که خود محصول ذوق و سرپنجه‌ هنرمندانه زنان عشایر ایران است، می باشد... بدون شک چراغی که زنده یاد بهمنی برای حفظ نغمات محلی وموسیقی  ایران زمین  برافروخت، خاموش نخواهد شد.

هم‌چنین سرپرست معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی درگذشتِ ایشان را تسلیت گفت. «محمود شالویی» در این باره نوشت: «پروین بهمنی پژوهشگر و خواننده لالایی قشقایی به تداوم و توسعه فرهنگ و موسیقی ایل قشقایی خدمت و موسیقی قشقایی را از خاطرات و آواهای ایلیاتی احیا کرد، آواهایی که با زندگی زنان و مردان ایل در کوچ و کار همراه است. بهمنی دلسوز و عاشق فرهنگ و هنر بومی بود و برای شناخت و معرفی و حفظ هنر موسیقی قشقایی با جان و دل تلاش و پژوهش کرد و بخشی از این فرهنگ با کارهای ماندگار این هنرمند ثبت و در ایران و جهان معرفی شد. پروین بهمنی لالایی های قشقایی را جمع آوری کرد و لالایی او که روایت تاریخ و فرهنگ قشقایی است همیشه در گوش جان می ماند و با نام این هنرمند ماندگار است. مصیبت درگذشت پروین بهمنی را به خانواده گرامی و جامعه هنری تسلیت می گویم و برای این هنرمند و پژوهشگر موسیقی علو درجات را از درگاه خداوند متعال خواستارم.»
 
«نیکنام حسینی‌پور» (مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت) در پیامی درگذشت پروین بهمنی، «خالق ماندگار لالایی‌های مادرانۀ ایران» را تسلیت گفت. در متن این پیام تسلیت آمده است:
«زندگی صحنۀ یکتای هنرمندی ماست
هر کسی نغمۀ خود خوانَد و از صحنه رود
صحنه پیوسته به جاست
خرّم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد...»

بار دیگر ناقوس مرگ به صدا درآمد و خبر پرواز هنرمندی گرانمایه و گران‌پایه در گوش زمان پیچید.

«پروین بهمنی» بانوی اصیل ایل قشقایی و «خالق ماندگار لالایی‌های مادرانۀ ایران» پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری، سرانجام آواز کوچ سر داد و به ابدیت پیوست. این پژوهشگر فرهنگِ فولکلور و چهرۀ شناخته‌شدۀ موسیقی نواحی، پیشاهنگِ ادبیات شفاهیِ خاصّ زنانه‌ای بود که به مدد تلفیقِ احساس و اندیشه و آهنگ، گوش جان را نوازش می‌داد و طنین صدای مهرورزانه‌اش بر دل می‌نشست.

 
شیرزنی که سفیر واقعی فرهنگ ایل و دیارش بود و در محافل هنری با پوشش و نماد قشقایی حاضر می‌شد. او همواره به رسوم آبا و اجدادی‌اش عشق می‌ورزید و این مهم در نگاه و منش و رفتارش هویدا بود. 

حوزۀ موسیقی فولکلور امروز کسی را از دست داد که سال‌های عمرش در تحقیق و پژوهشِ آواها و نواهای مادرانه بود و در این راه آثار ارجمندی از خود به یادگار گذاشت. روایتِ عاشقانه و صمیمانه‌ای که نسل به نسل و سینه به سینه تا به امروز انتقال یافته و خیالِ نازکانۀ کودکان را در پای گاهواره‌ها پر و بال می‌دهد؛ جادوی آهنگین و سرشار شور و شعورِ حاملِ آرزوهای نیک مادر برای معصومیتِ تکه‌ای از وجودش. ترانه‌های نابی که غصه از دل می‌ربود و لبخند بر لب‌ها سبز می‌کرد.

مهر مادریِ «پروین بهمنی» جاودانه خواهد ماند و کودکانِ امروز و فردای وطن از ثمرۀ تلاش‌های مجدانه‌اش بهره خواهند برد. این خدمتگزار ادبیات عامیانه، فارغ‌التحصیل تربیت‌معلم بود و سال‌ها در کسوت آموزگاری داشته‌های علمی و ذهنی‌اش را به علاقه‌مندان اندیشه پیشکش کرد. بهمنیِ هنرمند به پاسِ خدماتِ ارزشمندش در گردآوریِ ناب‌ترین لالایی‌های ایران‌زمین، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان درجۀ یک هنری(دکتری) دریافت کرد.
اینک درنهایت بُهت و سوگ‌مندی، روح خالق بی‌بدیل لالایی‌های مادرانۀ وطن به آسمان‌ها پرواز کرده و ما مانده‌ایم با انبوهی از اندوه جانفرسا. اینجانب به نمایندگی از جامعۀ فرهنگ‌وهنر ایران اسلامی و همکارانم در مؤسسۀ هنرمندان پیشکسوت، درگذشت این مهربانوی هنرمند را به همه فرزندان آن زنده‌یاد ، بازماندگان ، هنرمندان پیشکسوت و دوستدارانش صمیمانه تسلیت می‌گویم. روحش آرام و یادش جاودانه در جوار رحمت
حق.»
تاریخ انتشار : یکشنبه 2 آبان 1400 - 14:00

برچسب ها:

افزودن یک دیدگاه جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.

Plain text

  • هیچ تگ HTML ی مجاز نیست.
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.



دانلود بی‌ لالایی‌های بی‌بی | موسیقی ما